Algemeen

Deze begroting is de laatste van de huidige coalitieperiode. Na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2022 komt er een nieuwe gemeenteraad en start een nieuwe coalitieperiode. Terugkijkend kunnen we constateren dat veel van onze ambities zijn gerealiseerd. 

Zo hebben we binnen het sociaal domein hard gewerkt om de boel op orde te krijgen. Dit ondanks de vele tekorten en de enorme opgaven. We hebben samen met andere partners geïnvesteerd in goede bereikbaarheid. Onze waardevolle voorzieningen zijn in stand gebleven. De huisvesting voor het onderwijs is voor de komende decennia geregeld en we werken aan een aantrekkelijk Citycentrum. Verder maken we grote stappen in de woningbouwversnelling en is de wijk Huysackers verder ontwikkeld. Tot slot staat het thema duurzaamheid in Veldhoven nu echt op de kaart. 

Daarnaast was er de coronapandemie, die van een aanvankelijke gezondheidscrisis al snel overging in een maatschappelijke crisis. Een crisis met een enorme impact en met veel gevolgen voor de lange termijn. Vele maatschappelijke partners, bedrijven en inwoners hebben laten zien hoe ze in staat zijn samen te werken als het er echt om spant. Als gemeente hebben we daarnaast onze verantwoordelijkheid genomen met extra aanvullende steunmaatregelen. 
Tot slot konden we in 2021, ondanks de nodige aanpassingen als gevolg van deze crisis, toch het 100-jarig jubileum van de gemeente Veldhoven vieren. Een jubileum waar, zoals bedoeld, de samenleving invulling aan heeft gegeven. 

Veldhoven maakt flinke groei door
Met deze begroting willen we toch vooral vooruit kijken. Veldhoven maakt op dit moment een groeispurt door. We groeien naar een gemeente met vijftigduizend inwoners en zo’n vijfendertig- tot veertigduizend banen. Dit gaat niet onopgemerkt en vraagt flinke inspanning op eigenlijk alle terreinen. Met de Global Goals als overkoepelend uitgangspunt, brengen we die inspanning onder in de volgende thema’s: positieve gezondheid, mobiliteit, omgeving, toekomstbestendigheid en burgerparticipatie. Deze zullen in 2022 centraal staan. 

Zo willen we onze inwoners een goede basisstructuur bieden en een gezonde leefstijl voor iedereen stimuleren. Maar ook de fysieke leefomgeving moet bijdragen aan positieve gezondheid. Het sociaal-maatschappelijke belang moet daarom bij beleidsthema’s zoals de Omgevingsvisie en de Energietransitie voldoende aandacht krijgen.

In die fysieke leefomgeving gebeurt ook komend jaar veel. We starten met het werk aan de Kempenbaan-Oost en de snelfietsroutes en we nemen het nieuwe zwembad in gebruik. Om de enorme druk op de woningmarkt terug te dringen werken we verder aan de woningbouwversnelling. Dergelijke ruimtelijke plannen hebben veel impact en vragen om goed contact met de samenleving. Het vastgestelde participatiebeleid bij ruimtelijke plannen (spoor 1) is hierbij leidend. In 2022 werken we daarnaast het overkoepelende participatiebeleid verder uit (spoor 2 en 3). 

Groeispurt vraagt flinke inspanning
We hebben deze bestuursperiode geprobeerd de bestaande en nieuwe taken in de reguliere formatie op te vangen. Maar het Rijk legt steeds meer nieuwe taken neer zonder (toereikend) budget, de vragen van inwoners en raad nemen toe en de kwaliteitseisen aan de lokale overheid zijn sterk toegenomen. Ook de autonome groei van Veldhoven speelt hier een rol. Er is een sterk groeiende onbalans tussen onze opgaven, ambities en personele capaciteit. Daarom willen we nu fors investeren in onze ambtelijke capaciteit. 
Uit een analyse van de capaciteitsbehoefte blijkt dat ongeveer vijftig fte’s nodig zijn om de huidige taken op de huidige manier uit te kunnen blijven voeren. Een personeelsclaim van dergelijke omvang vraagt om een heroriëntatie op de taken die we uitvoeren, de werkwijzen en de mensen en middelen die we daarvoor nodig hebben. Die analyse vraagt meer tijd. 

We hebben besloten ons voor nu te beperken tot de uitvoering van de wettelijke taken en hebben drieëntwintig fte’s structureel verwerkt in deze begroting. We realiseren ons dat we hiermee concessies doen aan het huidige serviceniveau en dat er ons hierna nog een opgave wacht, die ook door zal lopen in de volgende bestuursperiode. 

We gaan daarom samen met de ambtelijke organisatie kijken naar alternatieven: wat kunnen we regionaal beleggen, welke taken kunnen we delen met anderen, wat zouden we niet meer kunnen doen en wat is dan nog echt nodig om de service aan onze inwoners op een goed niveau te kunnen handhaven. Ook de capaciteitsbehoefte zal worden heroverwogen. Die analyse zal landen in het overdrachtsdocument waarmee in een volgende bestuursperiode besluiten kunnen worden genomen. 

Samen verder bouwen aan een mooi Veldhoven
Dit stelt ons in staat om te werken aan een toekomstbestendig Veldhoven. Een plek waarin iedereen de zorg en ondersteuning krijgt die nodig is en waar iedereen mee kan doen. Een trotse gemeente binnen de Brainportregio, goed bereikbaar en aantrekkelijk voor inwoners en bedrijven. Waar we aandacht hebben voor duurzaamheid en onze ecologische voetafdruk willen verkleinen. Een gemeente waar het gemeentebestuur er in de eerste plaats is voor de inwoners. Waar we inwoners vragen mee te denken over nieuw beleid en aansluiten bij bewonersinitiatieven. Zodat we samen verder kunnen bouwen aan een mooi Veldhoven. 

Deze begroting is de eerste begroting over 2022 voor de Planning & Control cyclus 2022. Daarom noemen we deze begroting ook wel de primitieve begroting. In de loop van 2022 wordt deze begroting gewijzigd binnen de P&C cyclus via de rapportages aan en besluiten van de raad.

De financiële uitgangspunten voor de meerjarenbegroting 2022-2025 vinden we in de Kadernota 2022. De vertaling van deze uitgangspunten in de primitieve begroting heeft verder geleid tot een aantal technische bijstellingen, die in dit hoofdstuk worden gepresenteerd. 

Daarnaast is er sprake van nieuwe beleidsvoorstellen en bijstellingen op bestaand beleid. Deze voorstellen zijn vertaald in een geactualiseerd meerjarenperspectief. Hiermee komen wij voor de meerjarenbegroting 2022-2025 met een positief saldo tot en met 2024 en een negatief saldo in 2025.

In deze paragraaf worden deze begrotingssaldi aan de hand van diverse invalshoeken geactualiseerd. Dat leidt tot onderstaand bijgesteld meerjarenperspectief en schetst hoe deze begroting tot stand is gekomen.

Het vertrekpunt voor deze begroting, zijn de saldi zoals gepresenteerd in de meerjarenbegroting 2021-2024. Deze saldi zijn geactualiseerd met 3 bestuursrapportages zoals blijkt in onderstaande tabel. Hiermee ontstaat het meerjarenperspectief tot en met de 2e bestuursrapportage 2021. Het saldo is ook aangepast voor het besluit over het krediet van project Kempenbaan.

Begrotingssaldi 2022 t/m 2025 als vertrekpunt

Omschrijving	Begroting (x € 1.000)
	2022	2023	2024	2025
Vertrekpunt	704	978	1.379	1.379
Amendement restauratie Jozeftoren	0	0	0	0
Meerjarige doorwerking 3e bestuursrapportage 2020	942	791	785	785
Meerjarige doorwerking 1e bestuursrapportage 2021	-236	-22	-105	-456
Meerjarige doorwerking 2e bestuursrapportage 2021	-186	-19	40	464
Bijstelling investering Kempenbaan	-17	-76	-76	-76
Meerjarenperspectief 2022-2025 tot en met 2e bestuursrapportage	1.207	1.652	2.023	2.096

Vanuit bovenstaand meerjarenperspectief zijn wij het begrotingsproces ingegaan. 

Belangrijk binnen het proces zijn naast de bestuursrapportages, de technische bijstellingen. Technische bijstellingen zijn bijvoorbeeld rentelasten, loon-en prijsindexering en bijstellingen op de kostendekkendheid van riolering en afval. Deze worden hieronder aangegeven met de invloed op het begrotingssaldo.

Geactualiseerd meerjarenperspectief 2021 -2024

Omschrijving	Begroting (x € 1.000)
	2022	2023	2024	2025
Meerjarenperspectief 2022-2025 tot en met 2e bestuursrapportage	1.207	1.652	2.023	2.096
Technische bijstellingen volgens uitgangspunten Kadernota 2022	6	162	99	-907
Meerjarenperspectief 2022-2025 incl. technische bijstellingen kadernota 2022	1.213	1.814	2.122	1.189

In deze paragraaf komen de voorstellen aan bod voor nieuw beleid en de bijstellingen van bestaand beleid.

De bijstellingen op bestaand beleid en het nieuwe beleid maken inzichtelijk aan welke taakvelden meer geld wordt uitgegeven:

Uiteindelijk leiden alle voorstellen tot onderstaand overzicht. Dit resumé geeft een beeld van het meerjarenperspectief volgens het raadsbesluit.

Met de programmabegroting stelt de gemeenteraad de kaders vast waarbinnen het college van burgemeester en wethouders het beleid dient uit te voeren. De taakveldenraming in de programmabegroting is voor het college een instrument om deze beleidsuitvoering op meer gedetailleerd niveau te volgen en (bij) te sturen. 

Deze programmabegroting 2022 is volgens de richtlijnen van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) opgebouwd uit een beleidsbegroting en een financiële begroting. De beleidsbegroting bestaat uit het programmaplan en de zeven verplichte paragrafen. Binnen het programmaplan treft u de negen begrotingsprogramma’s, het overzicht van algemene dekkingsmiddelen en het bedrag voor onvoorzien aan.

Een begrotingsprogramma bevat voor één of meerdere met elkaar samenhangende beleidsterreinen de beantwoording van de drie ’-vragen’: ‘wat willen we bereiken?’, ‘wat gaan we daarvoor doen?’ en ‘wat gaat dat kosten?’. De ‘wat willen we bereiken?’-vragen zijn ingevuld met de kaderstelling uit de Kadernota 2022 als basis. 
Een begrotingsprogramma is opgebouwd volgens een piramidestructuur. Een programma bestaat namelijk uit diverse taakvelden. 

Naast de programma’s bestaat de programmabegroting uit paragrafen. Deze paragrafen geven een dwarsdoorsnede van de begroting weer vanuit een bepaald perspectief. De paragrafen zijn over het algemeen programma-overstijgend. 

Deze programmabegroting is een onderdeel van de planning en controlcyclus van de gemeente Veldhoven. Hierin sluiten de verschillende instrumenten qua opzet en opbouw op elkaar aan. In de jaarstukken worden ook de drie W-vragen belicht. Tijdens het begrotingsjaar wordt de uitvoering van het in de programmabegroting opgenomen beleid gevolgd en gestuurd via 3 rapportages.

De raad autoriseert met de vaststelling van de programmabegroting het college tot het doen van uitgaven op programmaniveau. Met de instrumenten van planning en control (programmabegroting en bestuursrapportages) en het controle-instrumentarium (rekenkamercommissie, recht van onderzoek, rechtmatigheidsverantwoording) beschikt zij hiervoor over voldoende waarborgen. In het schema hieronder wordt de verschillende verantwoordelijkheden en bevoegdheden voor het doen van uitgaven samengevat weergegeven. 

Gemeenteraad	Exploitatie: Totale (bruto-)lasten en baten per programma	Programmabegroting Begrotingswijzigingen, die leiden tot bijstelling van de raming van de totale lasten en/of baten van een programma
	Investeringen: Totale (bruto-)uitgaven en inkomsten per investeringskrediet	Programmabegroting Begrotingswijzigingen, die leiden tot bijstelling van de raming van de totale  (bruto-)uitgaven en/of inkomsten op een investeringskrediet
	Bouwgrondexploitatie: Totale (bruto-)uitgaven en inkomsten op bge-complexen in totaliteit	Meerjarenperspectief bouwgrondexploitatie
College B&W	Exploitatie: Totale lasten en baten per taakveld	Taakveldenraming Begrotingswijzigingen, die verschuivingen binnen programma’s bevatten
	Investeringen: (Bruto-) uitgaven en inkomsten binnen totale investeringskrediet	Taakveldenraming Begrotingswijzigingen die leiden tot bijstelling van de raming van (bruto-) uitgaven en/of inkomsten op een investeringskrediet
	Bouwgrondexploitatie: Per complex de totale (bruto-) uitgaven en inkomsten	Bijstellingen exploitatieopzet per complex

Met de autorisatie op programmaniveau worden geen begrotingswijzigingen door de raad vastgesteld, met verschuivingen tussen taakvelden binnen één programma. Deze wijzigingen, die door het college worden goedgekeurd, worden wel ter inzage aan de gemeenteraad voorgelegd. 

Alle programma’s zijn volgens dezelfde indeling opgebouwd:

1) Wat willen we bereiken?
      -    Hoofdkader
      -    Doelstellingen
      -    Meetindicatoren

2) Wat gaan we daarvoor doen?

3) Wat gaat dat kosten
      -    Taakveldenraming

4) Bijstellingen bestaand en nieuw beleid (waar van toepassing) 

Op de programmabladen zijn de bedragen in € 1.000 weergegeven.

Ad  Taakveldenraming: Per taakveld zijn (meerjarig) de lasten en baten gepresenteerd die voortvloeien uit de activiteiten die binnen het taakveld worden verricht. Ook geven we per programma het totaalsaldo aan.