Verbonden partijen

Verbonden partijen zijn rechtspersonen waarin gemeente Veldhoven een bestuurlijk en een financieel belang heeft. Verbonden partijen ontwikkelen beleid of voeren dat uit voor de gemeente. De gemeente blijft beleidsmatig verantwoordelijk.  

Verbonden partijen zijn (bijna) altijd samenwerkingsverbanden. Het kan daarbij gaan om een samenwerking met andere gemeenten, zoals Metropoolregio Eindhoven (MRE). Het kan ook gaan over een samenwerking met private partijen. Bijvoorbeeld een ontwikkelingsmaatschappij voor de realisatie van een groot project. Ook een onderneming waarvan de gemeente aandelen heeft, is een verbonden partij.

Gemeenten kunnen vier redenen hebben om met elkaar samen te werken in de vorm van een verbonden partij:
•    Vanwege het grensoverschrijdende karakter van de problematiek.
•    Om efficiënter te zijn.
•    Vanwege een wettelijke plicht tot samenwerking.
•    Kennisvergroting en -borging.

De samenwerking kan publiekrechtelijk of privaatrechtelijk zijn. Het privaatrecht biedt verschillende mogelijkheden: de oprichting van een vereniging, een stichting, een nv of een bv. Voor deze vormen van samenwerking geldt het Burgerlijk Wetboek. Voor samenwerking op grond van het publiekrecht geldt de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr).

De belangrijkste verbonden partijen zijn de gemeenschappelijke regelingen:
•    MRE
•    GGD Brabant-Zuidoost
•    Werkvoorzieningsschap Regio Eindhoven (GRWRE), Ergon
•    Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost (VRBZO)
•    Omgevingsdienst Zuid-Oost Brabant (ODZOB)
•    Jeugdregio Een 10 voor de Jeugd

Ook heeft gemeente Veldhoven aandelen in bijvoorbeeld de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) en is Bizob een belangrijke partij. Een compleet overzicht staat in tabel 1 achteraan in deze paragraaf.

Publiekrechtelijke samenwerking
Volgens de Wgr zijn de raad, het college van B en W en de burgemeester afzonderlijk of samen bevoegd om met twee of meer andere gemeenten een gemeenschappelijke regeling te treffen. Het college en de burgemeester kunnen alleen een gemeenschappelijke regeling treffen als de gemeenteraad daarvoor toestemming geeft. Dit geldt ook voor het wijzigen van een regeling, het toetreden tot en het uittreden uit een regeling. Voor het treffen van een regeling, heeft de raad de mogelijkheid om een zienswijze te geven.

Privaatrechtelijke samenwerking
Volgens de Gemeentewet is het college bevoegd om besluiten te nemen voor deelname in en de oprichting van privaatrechtelijke rechtspersonen. Wel is sprake van een zogeheten voorhangprocedure (op basis van artikel 169, lid 4 van de Gemeentewet). Hiermee heeft de raad de mogelijkheid om, voorafgaand aan het daadwerkelijke besluit tot deelname, zijn ‘wensen en bedenkingen’ kenbaar te maken aan het college.  
Deze privaatrechtelijke samenwerking kan via vennootschappen, coöperaties, stichtingen en verenigingen.

Volgens de Wet fido (financiering decentrale overheden) mogen we geen aandelen hebben als belegging.

Hieronder schetsen we de belangrijkste ontwikkelingen voor deze paragraaf. Ook verwijzen we naar de jaarstukken en begrotingen van verbonden partijen die regulier door de raad worden behandeld en ontvangen.

Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost
Binnen de veiligheidsregio loopt het traject om de organisatie te versterken en op het vereiste niveau te brengen.  

Jeugdregio Een 10 voor de Jeugd
Vanaf 2026 is de gemeenschappelijke regeling Jeugdregio Een 10 voor de Jeugd getroffen. Deze regeling is getroffen met Helmond, Geldrop-Mierlo, Nuenen, Son en Breugel, Waalre en de Peelgemeenten. In 2025 is de toestemmingsprocedure met de raad doorlopen.

Stichting Ontwikkelingsfonds Werklocaties SGE
Deze stichting richt zich met name op aanvullende financiering bij bestaande bedrijven. De behoefte aan financiering (in aanvulling op financiële producten in de markt) is momenteel gering. Daarbij speelt ook onzekerheid in beleid en netcongestie een rol. De stichting kan daarom nog steeds putten uit bestaande middelen en hoeft geen aanvullende middelen te begroten.

Financiële risico’s gemeenschappelijke regelingen
Het risico van gemeenschappelijke regelingen bestaat uit het deel dat de gemeente naar rato inneemt in het eventuele liquidatiesaldo van een samenwerkingsverband. Door de afvaardiging in het algemeen bestuur van een samenwerkingsverband behoudt Veldhoven invloed en nemen financiële risico’s af. De begrotingen van gemeenschappelijke regelingen worden behandeld in de raad. De gemeenschappelijke regelingen hebben passende reserves om risico’s en tegenvallers op te kunnen vangen. Het financiële risico is pas te berekenen als de verbonden partij zich in een liquidatiefase bevindt.

Financiële risico’s privaatrechtelijke verbondenheden
De financiële risico’s voor Veldhoven bij privaatrechtelijke verbonden partijen blijven beperkt tot de waarde van de belangen. Een aanvullend risico is dat enkele dividenduitkeringen structureel als opbrengst in de begroting zijn geraamd. Die ramingen zijn in de regel gebaseerd op recente informatie van de betreffende ondernemingen. De waarde van de betreffende aandelenbelangen worden hieronder weergegeven om een beeld te geven van de omvang van de mogelijke risico’s.

De bijdragen aan onze verbonden partijen zijn een belangrijk deel van de begroting. In tabel 3, hieronder, geven we de begrootte bijdrage per partij meerjarig weer.
Aan Brabant Water betalen we geen bijdrage die vergelijkbaar is met de bijdrage aan bijvoorbeeld de GGD. Dit geldt ook voor Bank Nederlandse Gemeenten. Daarom zijn deze partijen in de tabel niet opgenomen.

Tabel 3: Bijdragen aan verbonden partijen
(Bedragen in € 1.000)

GGD Begroting 2026
Ergon Begroting 2026
Veiligheidsregio Begroting 2026
ODZOB Begroting 2026
MRE Begroting 2026
Jeugdregio Een 10 voor de jeugd Begroting 2026