Brede welvaart - duurzaamheid

Brede welvaart gaat verder dan economische groei alleen. Het begrip omvat alles wat mensen van waarde vinden in hun leven, zoals gezondheid, onderwijs, sociale verbondenheid, een schone leefomgeving en veiligheid. Het kijkt niet alleen naar het ‘hier en nu’, maar ook naar de effecten op toekomstige generaties en op mensen elders in de wereld. Duurzaamheid is hierin een essentieel onderdeel: het streven naar een balans tussen ecologische, sociale en economische belangen, zodat ook toekomstige generaties in welvaart kunnen leven. 

In de gemeentebegroting 2026 vormt brede welvaart een leidend principe. Gemeente Veldhoven zet in op een integrale aanpak waarbij duurzaamheid, leefbaarheid en kansengelijkheid hand in hand gaan. Dit betekent dat beleidsterreinen zoals ruimtelijke ordening, mobiliteit, energie, maatschappelijke beleid, economie en participatie niet langer los van elkaar worden benaderd, maar in samenhang. Denk aan het vergroenen van wijken dat niet alleen bijdraagt aan klimaatadaptatie, maar ook aan gezondheid en de sociale cohesie. Of aan inspelen op energiearmoede dat zowel duurzaamheid als bestaanszekerheid bevorderd. 

Door intern samen te werken en met inwoners, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven, streeft Veldhoven naar oplossingen die lokaal gedragen en toekomstbestendig zijn.  

Het monitoren van brede welvaart is daarbij essentieel. In 2026 starten we met het gebruik van indicatoren die niet alleen economische prestaties in kaart brengen, maar ook bijvoorbeeld het welzijn van inwoners, de impact op het milieu en sociale samenhang inzichtelijk maken.  

We streven naar inclusieve, gezonde, zelf- en samenredzame gemeenschap, waar inwoners zich thuis voelen, waar iedereen mee kan doen en zich kan ontwikkelen. We zetten in op het bevorderen van (mentale) veerkracht en het voorkomen van gezondheidsachterstanden, met speciale aandacht voor preventie en normaliseren  en bieden van vangnet voor kwetsbare groepen. 

We monitoren het percentage voortijdige schoolverlaters en het (ongeoorloofd) verzuim. Jongeren krijgen de kans om zich te ontwikkelen tot volwassenen die zelf- en samenredzaam zijn en een positieve bijdrage leveren aan de samenleving. Om dit te bereiken moeten alle jongeren gelijke kansen krijgen om hun talenten te ontdekken en te ontwikkelen. 

We zetten in op een sterke sociale basis en sociale cohesie, waarbij mensen elkaar weer ontmoeten en betrokken zijn bij elkaar. Een sterke sociale samenhang draagt bij aan welzijn, veiligheid en veerkracht in de gemeenschap. 

Veiligheidsbeleving is een belangrijke indicator voor de leefbaarheid in Veldhoven. We werken samen met partners aan preventie, handhaving en buurtgerichte aanpakken. 

Er is een groot te kort aan betaalbare en passende woningen, door de aantrekkingskracht van de Brainportregio.  We streven naar meer woningen, met aandacht voor betaalbaarheid, kwaliteit, duurzaamheid en leefbaarheid.  

We volgen het werkloosheidspercentage, de mate van arbeidsparticipatie en het aandeel langdurig werklozen. Veldhoven zet in op een inclusieve arbeidsmarkt waarin iedereen de kans krijgt om mee te doen. 

In Veldhoven zetten we actief in op het keren van kansenongelijkheid en het creëren van meer kansengelijkheid. We erkennen dat armoede niet alleen draait om een laag inkomen, maar ook om beperkte toegang tot sociale participatie, het ontbreken van een financiële buffer en structurele achterstanden. Daarom hanteren we een brede definitie, waarin één gezamenlijke armoedegrens wordt gebruikt die is afgestemd op de sociaal-maatschappelijke realiteit in Nederland. 

Het percentage huishoudens dat afhankelijk is van een uitkering op basis van de Participatiewet wordt gemonitord. We combineren inkomensondersteuning met activerend beleid om mensen perspectief te bieden. 

 Het aantal (startende) bedrijven en de lokale economische groei zijn belangrijke indicatoren voor de vitaliteit van de Veldhovense economie. We stimuleren innovatie, duurzaamheid en samenwerking met het bedrijfsleven. 

 Het aantal re-integratievoorzieningen per 1.000 huishoudens en de uitstroom uit de bijstand geven inzicht in de effectiviteit van ons activeringsbeleid. We zetten in op maatwerk, begeleiding en het wegnemen van belemmeringen richting werk of participatie. 

In 2025 is de Duurzaamheidsagenda vastgesteld, waarin we geconstateerd hebben wat onze gemeentelijke opgaven zijn voor verschillende (ecologische) duurzaamheidsthema’s en wat nodig is om hier op een samenhangende manier op te sturen. We onderscheiden hierin vijf thema’s, te weten: Groen, Klimaatbestendig, Schoon gezond en veilig, Duurzame energie en Circulair.  

In de Visie op gemeente Veldhoven is een aantal keuzes gemaakt waar we als gemeente op inzetten voor een aantrekkelijk, groen en veilig Veldhoven. Deze zijn uitgewerkt in de Duurzaamheidsagenda. We hebben dit samengevat in drie hoofdlijnen waar we komende jaren op inzetten. In de jaarrekening wordt weergegeven wat de voortgang op deze onderdelen is. Een deel van de onderwerpen kent al indicatoren (afval, energie). Voor een aantal duurzaamheidsthema’s zijn nog geen duidelijke indicatoren op te nemen, omdat er geen operationele doelen in beleid zijn gevat. Deze slag kan gemaakt worden zodra meer uitgewerkt beleid aanwezig is.  

We pakken onze gemeentelijke verantwoordelijkheid, geven het goede voorbeeld en stimuleren en faciliteren duurzame initiatieven. We werken samen met onze partners en inspireren onze inwoners, ondernemers en initiatiefnemers om ook stappen te zetten. We stellen hen in staat om ieder vanuit de eigen verantwoordelijkheid bij te dragen, in lijn met het streven om meer zelf- en samenredzaam te zijn. We grijpen de schaalsprong aan om stappen te zetten richting een duurzame toekomst. 

We gaan voor een toekomstbestendige, groene en gezonde inrichting van de leefomgeving. We behouden en versterken de hoeveelheid en kwaliteit van groen en natuurwaarden in onze gemeente (ecologisch, ruimtelijk, sociaal). Ook werken we aan een ruimtelijke inrichting van Veldhoven die omstandigheden als gevolg van klimaatverandering op kan vangen (hitte, droogte en wateroverlast). We zetten verder in op een Veldhovense leefomgeving die vrij is van schadelijke invloeden en bijdraagt aan de gezondheid voor mens, dier en milieu.  

We verkleinen onze ecologische voetafdruk door een eerlijke overgang naar duurzame energie en een circulaire economie. We gaan over op duurzame energie. De energie die we nodig hebben komt van hernieuwbare bronnen en is zoveel mogelijk opgewekt binnen de eigen gemeente. We werken bovendien aan een betrouwbaar en efficiënt energiesysteem. We stimuleren en faciliteren uitstootvrije mobiliteit. Verder zetten we in op een circulaire economie, samen met onze partners, inwoners en ondernemers. We passen minder grondstoffen en materialen toe, door deze beter, langer en opnieuw te gebruiken.  

We nemen jaarlijks nieuwe inzichten en aandachtspunten op en geven weer hoe duurzaamheid in de begrotingsprogramma’s is opgenomen. In onderstaande tabel is een weergave van de samenhang van de duurzaamheidsthema’s met verschillende begrotingsprogramma’s. Dit zal in 2026 verder uitgewerkt worden.