Verbonden partijen

Verbonden partijen zijn rechtspersonen waarin de gemeente Veldhoven een bestuurlijk en een financieel belang heeft. Verbonden partijen ontwikkelen beleid of voeren dat uit voor de gemeente. De gemeente blijft beleidsmatig verantwoordelijk.  

Verbonden partijen zijn (bijna) altijd samenwerkingsverbanden. Het kan daarbij gaan om een samenwerking met andere gemeenten. Zoals Metropool Regio Eindhoven (MRE). Het kan ook gaan over een samenwerking met private partijen. Bijvoorbeeld een ontwikkelingsmaatschappij voor de realisatie van een groot project. Ook een onderneming waarvan de gemeente aandelen heeft, is een verbonden partij.

Gemeenten kunnen vier redenen hebben om met elkaar samen te werken in de vorm van een verbonden partij:
•    vanwege het grensoverschrijdende karakter van de problematiek;
•    om efficiënter te zijn;
•    vanwege een wettelijke plicht tot samenwerking;
•    kennisvergroting en –borging.

De samenwerking kan publiekrechtelijk of privaatrechtelijk zijn. Het privaatrecht biedt verschillende mogelijkheden: de oprichting van een vereniging, een stichting, een NV of een BV. Voor deze vormen van samenwerking geldt het Burgerlijk Wetboek. Voor samenwerking op grond van het publiekrecht geldt de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr).

De belangrijkste verbonden partijen zijn de gemeenschappelijke regelingen:
•    MRE; 
•    GGD Brabant-Zuidoost;
•    Werkvoorzieningschap Regio Eindhoven (Ergon);
•    Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost 
•    OmgevingsDienst ZuidOost Brabant (ODZOB). 
Ook heeft de gemeente Veldhoven aandelen in bijvoorbeeld de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG), en is BIZOB een belangrijke partij. Een compleet overzicht staat in tabel 1 achteraan in deze paragraaf.

Publiekrechtelijke samenwerking
Volgens de Wgr zijn de raad, het college van B en W en de burgemeester afzonderlijk of samen bevoegd om met twee of meer andere gemeenten een gemeenschappelijke regeling te treffen. Het college en de burgemeester kunnen alleen een gemeenschappelijke regeling treffen als de gemeenteraad daarvoor toestemming geeft. Dit geldt ook voor het wijzigen van een regeling, het toetreden tot en het uittreden uit een regeling. En voor het treffen van een regeling, heeft de raad de mogelijkheid om een zienswijze te geven.

Privaatrechtelijke samenwerking
Volgens de Gemeentewet is het college bevoegd om besluiten te nemen voor deelname in en de oprichting van privaatrechtelijke rechtspersonen. Wel is sprake van een zogeheten voorhangprocedure (op basis van artikel 169, lid 4 van de Gemeentewet). Hiermee heeft de raad de mogelijkheid om – voorafgaand aan het daadwerkelijke besluit tot deelname – zijn ‘wensen en bedenkingen’ kenbaar te maken aan het college.  
Deze privaatrechtelijke samenwerking kan via vennootschappen, coöperaties, stichtingen en verenigingen.

Volgens de Wet fido (financiering decentrale overheden) mogen we geen aandelen hebben als belegging.

Hieronder schetsen we de belangrijkste ontwikkelingen voor deze paragraaf.
Ook verwijzen we naar de jaarstukken en begrotingen van verbonden partijen die regulier door de raad worden behandeld en ontvangen.

Veiligheidsregio
De Veiligheidsregio is een plan aan het uitwerken om de organisatie te versterken en op het vereiste niveau te brengen.  Hiervoor komen in 2025 hoogstwaarschijnlijk aanvullende begrotingsvoorstellen.

Brainport Development NV
Eind 2024 loopt de huidige  periode van de meerjarenfinanciering van Brainport Development NV af (2020-2024). Er is een nieuw meerjarenplan opgesteld, met een langjarige financieringsperiode; 2025 - 2032. In 2024 heeft de gemeenteraad ingestemd met dit plan en de financiering.

Financiële risico’s gemeenschappelijke regelingen
Het risico van gemeenschappelijke regelingen bestaat uit het deel dat de gemeente naar rato inneemt in het eventuele liquidatiesaldo van een samenwerkingsverband. Door de afvaardiging in het algemeen bestuur van een samenwerkingsverband behoudt Veldhoven invloed en nemen financiële risico’s af. De begrotingen van gemeenschappelijke regelingen worden behandeld in de raad. De gemeenschappelijke regelingen hebben passende reserves om risico’s en tegenvallers op te kunnen vangen.
Het financiële risico is pas te berekenen als de verbonden partij zich in een liquidatiefase bevindt.

Financiële risico’s privaatrechtelijke verbondenheden
De financiële risico’s voor Veldhoven bij privaatrechtelijke verbonden partijen blijven beperkt tot de waarde van de belangen. Een aanvullend risico is dat enkele dividenduitkeringen structureel als opbrengst in de begroting zijn geraamd. Die ramingen zijn in de regel gebaseerd op recente informatie van de betreffende ondernemingen.
De waarde van de betreffende aandelenbelangen worden hieronder weergegeven om een beeld te geven van de omvang van de mogelijke risico’s.

Het risico op vermindering van de waarde van de aandelenbelangen van NV BNG en NV Brabant Water schatten wij verwaarloosbaar klein in.

De financiële risico’s voor de overige privaatrechtelijke verbondenheden (voor een volledig overzicht zie  tabel 2) schatten wij ook verwaarloosbaar klein in. Deze partijen hebben zelf reserves om risico’s op te vangen.

Samenvattend zien wij binnen onze verbonden partijen voor één partij een financieel risico, namelijk voor Brainport Development NV. 
Binnen ons risicomanagement (zie ook paragraaf Weerstandsvermogen) hebben wij hiervoor een risico opgenomen van 10% kans met een schade van € 100. Hiermee achten wij de financiële risico’s samenhangend met verbonden partijen voldoende te hebben ondervangen.

Tabel 1: Overzicht verbonden partijen per 31 december 2024

Verbonden partij	Behartigd openbaar belang
(en vestigingsplaats)
Gemeenschappelijke regelingen
MRE (Eindhoven)	Gemeenschappelijke belangenbehartiging op het gebied van Economie, Ruimte en Wonen, Mobiliteit, Energietransitie en Landelijk gebied.
Gemeenschappelijke Gezondheids Dienst (Eindhoven)	Gemeenschappelijke belangenbehartiging op het gebied van Gezondheid(szorg).
Werkvoorzieningschap Regio Eindhoven (Eindhoven)	Sociale werkvoorziening en participatiebedrijf.
Veiligheidsregio Brabant Zuidoost (Eindhoven)	De taken op het gebied van brandweerzorg, regionaal ambulance vervoer, crisisbeheersing en geneeskundige hulpverleningsorganisatie in de regio (GHOR) regionaal vormgeven en uitvoeren. Met als doel incidenten en rampen te voorkomen, beperken en bestrijden.
Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant (Eindhoven)	Met provincie en gemeenten samenwerken om de kwaliteit van de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving van complexe bovenlokale milieugerelateerde uitvoeringstaken te verbeteren.
Vennootschappen en coöperaties
NV Bank Nederlandse Gemeenten (Den Haag)	Bankieren voor het maatschappelijk belang tegen zo laag mogelijke kosten. Belang: 35.100 aandelen (0,06%)
NV Brabant Water ('s-Hertogenbosch)	Het in stand houden van de benodigde infrastructuur om water te distribueren. Belang: 40.860 aandelen (1,47%)
Brainport Development NV (Eindhoven)	De positie van Veldhoven binnen de Brainportregio versterken. En een actieve bijdrage leveren met bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en overheden om de economische doelen van de regio te realiseren. Belang 202 aandelen (3,25%)
Stichtingen en verenigingen
Stichting BIZOB (Oirschot)	Het uitvoeren van, het begeleiden van en adviseren in een gezamenlijk professioneel inkoop- en aanbestedingsbeleid, ook voor het behalen van voordelen op zowel financieel, kwalitatief als procesmatig gebied voor de zelfstandige gemeenten.
Stichting Beheer en Exploitatie Veiligheidshuis Brabant Zuidoost (Helmond)	Een coördinerende en faciliterende rol nemen bij aanpak van complexe casuïstiek binnen de thema's (risico)jeugd, veelplegers, nazorg ex-gedetineerden, relationeel geweld en overlast en verslaving, waarbij zorg en veiligheid een rol spelen. Gezamenlijke inspanning van gemeenten en ketenpartners is hierbij een randvoorwaarde.
Stichting Ontwikkelfonds Werklocaties SGE (Eindhoven)	Het bundelen van gemeentelijke expertise, netwerk en financiële slagkracht om (her)ontwikkelingsprojecten te realiseren die leiden tot werkgelegenheid, innovatie, versterking van regionale ketens van toeleveranciers, versterking van bestaande en nieuwe regionale clusters en campussen en realisatie van opgaven uit een eventuele toekomstige regionale economische strategie, en het investeren in en de realisatie van dergelijke (her)ontwikkelingsprojecten.

Tabel 2: Financiële positie verbonden partijen
(Bedragen in € 1.000)

Naam verbonden partij	Resultaat 2025	Vreemd vermogen 1-1-2025	Vreemd vermogen 31-12-2025	Eigen vermogen 1-1-2025	Eigen vermogen 31-12-2025
Gemeenschappelijke regelingen
Metropool Regio eindhoven (MRE)	0	14.737	14.504	12.334	11.984
GGD	0	27.932	27.411	3.935	3.915
Werkvoorzieningschap Regio Eindhoven	0	*	*	9.633	9.480
Veiligheidsregio Brabant Zuidoost	0	35.174	38.549	4.049	4.049
Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant	0	7.528	7.377	2.217	2.466
Vennootschappen en coöperaties
NV Bank Nederlandse Gemeenten	*	*	*	*	*
NV Brabant Water	*	*	*	*	*
Brainport Development NV	*	*	*	*	*
Stichtingen en verenigingen
Stichting BIZOB	*	*	*	*	*
Stichting Beheer en Exploitatie Veiligheidshuis Brabant Zuidoost	*	*	*	*	*
Stichting Ontwikkelfonds Werklocaties SGE	*	*	*	*	*

Toelichting*:
In de begroting 2025 van Werkvoorzieningschap Regio Eindhoven is het vreemd vermogen niet opgenomen.
Voor vennootschappen, coöperaties, stichtingen en verenigingen geldt het BBV niet, zij kennen geen wettelijke verplichting om een begroting te publiceren. Daarom zijn deze cijfers niet  voorhanden.

De bijdragen aan onze gemeenschappelijke regelingen zijn een belangrijk deel van de begroting. In tabel 3 hieronder geven we de begrootte bijdrage per regeling meerjarig weer.

Tabel 3: Bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen
(Bedragen in € 1.000)

GGD Begroting 2025
Ergon Begroting 2025
Veiligheidsregio Begroting 2025
ODZOB Begroting 2025
MRE Begroting 2025