Financiering

Treasury gaat om de financiering van het gemeentelijke beleid tegen zo gunstig mogelijke voorwaarden. Dit omvat het zorgen voor voldoende liquide middelen, het beleggen van een tijdelijk overschot tegen een zo hoog mogelijk rendement en het daarbij afdekken van de risico’s, met name op het gebied van rente en krediet. En dat alles op de meest doelmatige wijze en volgens de wettelijke voorschriften.

Het begrip treasury is als volgt te definiëren: het sturen en beheersen, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s.

Ten aanzien van het risicobeheer van de financieringsportefeuille is op dit gebied het nodige wettelijk verankerd, met name in de Wet Fido en de Ruddo (regeling uitzettingen en derivaten decentrale overheden. In het treasury statuut zijn uitgangspunten met betrekking tot risicobeheer (rente, koers, krediet en liquiditeit) opgenomen. Met inachtneming van wet- en regelgeving is het beleid van de gemeente Veldhoven gericht op minimalisatie van de kosten en optimalisatie van de opbrengsten.  

Wie de vermogenspositie van een organisatie beoordeelt, kijkt naar de creditzijde van de balans. Het eigen vermogen wordt daar uitgedrukt in termen van reserves. Reserves zijn echter feitelijk niets anders dan een boekhoudkundige sluitpost om aan het eind van een boekjaar het verschil tussen baten en lasten uit te drukken. De onderstaande tabel laat zien hoe de vermogenspositie van de gemeente Veldhoven zich in de begrotingsperiode ontwikkelt. 

Tabel 1: Ontwikkeling vermogenspositie gemeente Veldhoven (bedragen x € 1.000,-)

	Ultimo	Ultimo	Ultimo	Ultimo	Ultimo	Ultimo
	2023	2024	2025	2026	2027	2028
Eigen vermogen	80.127	91.671	92.225	94.030	94.569	95.090
Algemene reserve	56.572	67.341	69.813	72.547	73.327	73.711
Bestemmingsreserves	23.555	24.330	22.412	21.483	21.242	21.379
Vreemd vermogen	185.634	167.610	158.830	157.873	206.286	219.870
Voorzieningen *	19.486	13.122	8.003	7.238	7.938	8.656
Vaste schulden met een rentetypische looptijd van 1 jaar of langer	129.808	144.056	149.275	147.495	169.214	205.286
Vlottende schulden	36.340	10.432	1.552	3.140	29.133	5.929
Totaal vermogen	265.761	259.281	251.056	251.903	300.854	314.961
Solvabiliteitsratio (eigen vermogen/ totaal vermogen)	30,2%	35,4%	36,7%	37,3%	31,4%	30,2%
Vreemd vermogen/ totaal vermogen	69,8%	64,6%	63,3%	62,7%	68,6%	69,8%
* exclusief verliesvoorziening bouwgrondexploitatie

De solvabiliteit is een graadmeter voor de financiële onafhankelijkheid van onze gemeente, het geeft inzicht in de mate waarin onze gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Hoe hoger dit percentage, hoe gunstiger dit is voor de financiële weerbaarheid van de gemeente. Dit cijfer geeft dus een soort toekomstvisie weer. De solvabiliteit wordt vaak uitgedrukt in een ratio.

De solvabiliteitsratio laat vanaf 2023 een stijgende trend zien. Dit komt met name door een daling van het vreemd vermogen en een stijging van het eigen vermogen. Vooral de verwachte resultaten uit de bouwgrondexploitatie zorgen hiervoor. De gemiddelde solvabiliteitsratio van alle Nederlandse gemeenten ultimo 2022 (bron waar staat je gemeente) is 39,7%. Door met name grote investeringen in de openbare ruimte als gevolg van het Integraal Maatschappelijk Beheerkader (IMBK) loopt ons vreemd vermogen vanaf 2027 sterk op. Dit heeft een daling van de solvabiliteit tot gevolg. Bij de invoering van het IMBK is uiteraard ook getoetst of we financieel nog gezond blijven. Het solvabiliteitspercentage komt met deze grote investering niet onder de 30%. 

Het blijft belangrijk om onze schulden te reduceren en het eigen vermogen op peil te houden c.q. te versterken. Een belangrijke voorwaarde hiervoor is een sluitende begroting en het daadwerkelijke realiseren van resultaten uit de bouwgrondexploitatie.

De uitvoering op het gebied van treasury maakt deel uit van het reguliere instrumentarium van de planning & control cyclus.

Liquiditeitenplanning en financiering
Bij de financiering van de gemeentelijke activiteiten wordt de gemeente als één geheel beschouwd. Dat houdt in dat bij het bepalen van de financieringsbehoefte alle inkomsten en uitgaven worden betrokken. Door deze “totaalfinanciering” worden de rentekosten geminimaliseerd. Leningen worden op de meest optimale momenten aangetrokken, rekening houdend met de gemeentelijke rentevisie, de Wet Fido, de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. De ECB heeft zichzelf de ruimte gegeven de inflatie langzamer terug te brengen dan nu het geval is en alvast renteverlagingen door te voeren. Uitgesloten is niet dat er nog een renteverlaging wordt doorgevoerd in 2024. De verwachting is dat we de komende jaren (2025 tot en met 2028) ca.  € 127,5 miljoen  financiering aan moeten trekken. 

Schatkistbankieren
Sinds 2014 zijn lagere overheden verplicht om  te "schatkistbankieren". Tegoeden (boven het drempelbedrag) worden dagelijks ‘afgeroomd’ naar een rekening-courant bij het rijk (de schatkist). Debetsaldi (rood staan) wordt nog steeds op de gebruikelijke wijze afgedekt door kasgeldleningen. Het drempelbedrag wordt bepaald op 2% van het begrotingstotaal boven de € 500 miljoen. Voor 2025 komt het drempelbedrag op € 3,4 miljoen uit. In 2025 monitoren we of het drempelbedrag niet wordt overschreden. 

De onderstaande tabel toont de leningenportefeuille (o/g) van de gemeente.

Tabel 2: Leningenportefeuille per 31 december 2024

Leningnummer	Afsluitdatum/ herzieningsdatum	Soort lening/ aflossing	Oorspr. bedrag	Oorspr. looptijd	Rente %	Rente herziening	Restschuld herziening
Nwb I-27963	29-05-2013	Ineens (einde looptijd)	15.000.000	25	3,404	-	-
Nwb I-27965	29-05-2013	Ineens (einde looptijd)	20.000.000	30	3,473	-	-
Nwb I-27964	29-05-2013	Ineens (einde looptijd)	15.000.000	30	3,594	-	-
BNG 40.111202	01-06-2017	Lineair	10.000.000	10	0,538	-	-
BNG 40.111296	17-07-2017	Lineair	48.519.898	10	2,065	-	-
BNG 40.111882	02-05-2018	Lineair	10.000.000	10	0,667	-	-
BNG 40.114397	02-12-2020	Lineair	10.000.000	10	-0,155	-	-
NWB 1-31001	08-06-2021	Lineair	25.000.000	10	-0,150	-	-
BNG 40.115229	25-11-2021	Lineair	10.000.000	10	0,000
Prov. Gelderland	29-11-2023	Lineair	14.000.000	7	3,180
Prov. Gelderland	06-03-2024	Lineair	10.000.000	7	3,000	-	-
Prov. Gelderland	22-05-2024	Ineens (einde looptijd)	10.000.000	7	2,98%	-	-
Nwb I-40362	22-05-2024	Ineens (einde looptijd)	10.000.000	10	3,156%	-	-
						-	-

Op basis van de huidige leningenportefeuille zal het saldo van de opgenomen geldleningen op 31 december 2024 ca. € 144 miljoen bedragen. 
Voor de periode 2025-2028 gaan we uit van € 127,5 miljoen: € 20 miljoen in 2025, € 15 miljoen in 2026, € 40 miljoen in 2027 en 52,5 miljoen in 2028.

Tabel 3: Taakveld treasury begroting 2025-2028 (bedragen x € 1.000,-)

					Begroting 2025		Begroting 2026		Begroting 2027		Begroting 2028
Externe rentelasten					3.726		4.011		5.100		6.147
Externe rentebaten					172		164		127		222
Saldo rentelasten en rentebaten					3.554		3.847		4.972		5.925
Aan taakvelden toe te rekenen externe rente					3.554		3.847		4.972		5.925
Aan taakvelden toegerekende rente (renteomslag)					3.554		3.666		3.773		4.545
Renteresultaat op het taakveld Treasury					0		182		1.199		1.381

Algemeen
De rentelasten en –baten en de toerekening aan de taakvelden zijn in de begroting opgenomen conform de richtlijnen van de commissie BBV. 
Het aantrekken en verstrekken van een lening betreft een treasury activiteit. De rentelasten en –baten hiervan worden verantwoord op het taakveld treasury. 

Externe rentelasten over korte en lange financiering
De rente van de langlopende geldleningen is voor 2025 begroot op € 3.673 . Hierbij is uitgegaan van een leningenportefeuille van € 144 miljoen per 1 januari 2025. Voor wat betreft korte financiering is voor de verwachte rente in 2025 een bedrag begroot van € 53 opgenomen.

Externe rentebaten
De geraamde rentebaten bestaan uit rente tijdelijk financieringsoverschot € 75 (schatkist), rente op verstrekte starters- en stimuleringsleningen € 64  en rente van twee opgenomen langlopende geldleningen € 33.

Aan taakvelden toe te rekenen rente
De aan taakvelden toe te rekenen rente wordt bepaald als het saldo van de externe rentelasten en –baten. Voor 2025 is dit € 3.554.

Aan taakvelden toegerekende rente via renteomslag
De omslagrente wordt berekend door de aan de taakvelden toe te rekenen rente te delen door de boekwaarde per 1 januari van de vaste activa en bouwgrondexploitatie die integraal zijn gefinancierd. De omslagrente is berekend op 1,6 %. De doorberekende rente voor 2025 naar de taakvelden is 1,6 % van de boekwaarde per 1 januari 2025 en bedraagt € 3.554. Zoals al in de kadernota is aangekondigd hanteren we vanaf het boekjaar 2025 eenzelfde rentepercentage (de omslagrente) voor toerekening van rente aan de bouwgrondexploitatie. 

Saldo rente taakveld treasury
Het rentesaldo van het taakveld treasury ontstaat door het verschil tussen de rente die aan taakvelden moet worden doorberekend en de werkelijke doorberekende rente via de renteomslag. Er resulteert een saldo van € 0 op het taakveld treasury. Bij de jaarrekening zal een nacalculatie plaatsvinden als de afwijking groter is dan 25% van de gerealiseerde aan taakvelden toe te rekenen rente.

Het gaat bij de kasgeldlimiet om het beperken van renterisico's op de korte schuld. Korte schuld is bedoeld voor het financieren van lopende uitgaven. Daarom wordt de kasgeldlimiet gekoppeld aan het begrotingstotaal; dat wil zeggen de totale lasten van de begroting, inclusief tegelijkertijd met de begroting vastgestelde begrotingswijzigingen. De kasgeldlimiet bedraagt 8,5% van het begrotingstotaal. Voor 2025 komt dit neer op € 14,5 miljoen. Volgens de Wet Fido is het toegestaan om de kasgeldlimiet twee kwartalen achter elkaar te overschrijden. We monitoren de kasgeldlimiet per kwartaal en stellen de liquiditeitenplanning periodiek bij. 

De renterisiconorm bedraagt 20% van het begrotingstotaal. Voor 2025 komt dit neer op ca € 34,1 miljoen. Dit wil zeggen dat de jaarlijks verplichte aflossingen en renteherzieningen dit bedrag niet mogen overschrijden. De gemeente loopt een renterisico over de zo nodig te herfinancieren aflossingen. De te betalen aflossingen en renteherzieningen overschrijden deze norm niet.

Er zijn verschillende financieringsrisico’s te definiëren:
•    Renterisico. Als het gaat om uitstaande geldleningen neemt de gemeente door het vertrekken van startersleningen een bescheiden positie in. Daardoor lopen we een gering renterisico. Dit wordt overigens meegenomen in de berekening van de renterisiconorm.
•    Liquiditeitsrisico. Dit hangt nauw samen met de wijze waarop de gemeente in het liquiditeitsbeheer stuurt op de handhaving van de kasgeldlimiet. De gemeente Veldhoven loopt dankzij haar aanpak geen liquiditeitsrisico.
•    Koersrisico. De gemeente houdt geen vorderingen, liquiditeiten en beleggingen aan in vreemde valuta en loopt daardoor geen koersrisico.
•    Kredietrisico. Voor het risico van oninbare debiteuren heeft de gemeente Veldhoven een voorziening gevormd. Het kredietrisico is daardoor afgedekt.