Voortgang activiteiten

Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Voortgang activiteiten

Inleiding

Terug naar navigatie - Inleiding

In deze paragraaf gaan we in op de vraag hoe de gemeente Veldhoven haar financiële risico’s opvangt. Hiervoor geven we inzicht in de omvang van de aanwezige risico’s, de mogelijkheden om de risico’s financieel af te dekken (weerstandscapaciteit), en de relatie daartussen: het weerstandsvermogen.
Verder maken kengetallen inzichtelijk hoeveel (financiële) ruimte de gemeente heeft om incidentele en structurele lasten te kunnen dekken of opvangen. Ze geven inzicht in de financiële weer- en wendbaarheid.

De paragraaf is als volgt opgebouwd:
   •    aanwezige risico’s; 
   •    beschikbare weerstandscapaciteit;
   •    weerstandsvermogen;
   •    ontwikkelingen;
   •    kengetallen.

Het beleid over risicomanagement en weerstandsvermogen is vastgelegd in de nota ‘Risicomanagement en weerstandsvermogen gemeente Veldhoven 2023’. 

Risico's

Terug naar navigatie - Risico's

Inventariseren en kwantificeren
Voor deze jaarstukken zijn de risico’s geïnventariseerd, samen met de kans dat ze optreden en de verwachte negatieve financiële gevolgen. Op basis van de inventarisatie hebben we een risicokaart samengesteld voor onze gemeente. Aan elk risico is een zogeheten risicoscore verbonden. Dit hebben we gedaan door de kansklasse te koppelen aan de gevolgklasse. Hierdoor kunnen we de risico’s onderling rangschikken op grootte. De risico’s met het grootste risicogetal moeten de hoogste prioriteit krijgen en dus als zodanig ‘gemanaged’ worden. De risicokaart is weergegeven in figuur 1. Het cijfer in de cel geeft het aantal risico’s weer met dezelfde risicoscore. De kaart telt op dit moment 48 risico’s. 

Financieel gevolg (x)
x > € 1.000 2
€ 500 < x < € 1.000 1 2
€ 200 < x < € 500 4 5 2
€ 50 < x < € 200 11 4 4 1 2
x < € 50 5 2 3
10% 30% 50% 70% 90%
Kans

In de tabel hieronder worden 10 risico’s aangegeven die de grootste invloed hebben op het risicoprofiel van de gemeente.

Tabel 1: 10 risico's met de meeste invloed
Belangrijkste risico's Kans (%) Gevolg (max. in € 1.000) Invloed (%)
1 Risico's BGE Zilverackers: afzetrisico (30%), realisatie-planologisch (50%) en realisatie stikstofrisico (70%) 99 827 28,6
2 Claim ontwikkeling Heibloem 90 600 18,9
3 Gesubsidieerde instellingen kunnen niet voldoen aan hun verplichtingen (financieel en/of beleidsmatig) 50 300 5,2
4 Planschadevergoeding aansluiting A67 50 250 4,4
5 Heffing vennootschapsbelasting op reclame en parkeren 70 170 4,2
6 Ongeautoriseerde toegang ICT infrastructuur/ Cyber crime 20 500 3,5
7 Derving huuropbrengsten door brandschade aan verhuurd vastgoed 30 300 3,2
8 Negatief aanbestedingsresultaat 30 300 3,2
9 Uitkering verstrekken aan teruggekomen SIB (Social Impact Bond) deelnemers 20 364 2,5
10 Bosbrand (herplantplicht na brand) 30 200 2,1
Totaal maximala geldgevolg top 10 risico's € 3.811
Maximaal geldgevolg overige risico's ( 38) € 6.124
Totaal maximaal geldgevolg alle risico's € 9.935

Beheersen
We vinden het belangrijk om beheersmaatregelen te treffen bij risico’s. Met deze beheersmaatregelen wordt de kans en/ of gevolg van het risico kleiner. Als we het weerstandsvermogen bepalen, houden we rekening met de beheersmaatregelen. 
Voor vijf van de 10 belangrijkste risico’s is een beheersmaatregel actief. In totaal zijn voor 27 van de 48 risico’s maatregelen getroffen. Dit betekent niet dat wij voor 21 risico’s geen maatregelen treffen. Een risico kan worden geïdentificeerd vóór en ná het toepassen van maatregelen. Er worden ook risico’s meteen geïdentificeerd op het niveau ná maatregelen. Dan is het niet zinvol om alsnog maatregelen te formuleren. 

Weerstandscapaciteit

Terug naar navigatie - Weerstandscapaciteit

De weerstandscapaciteit omvat de financiële middelen en mogelijkheden van de gemeente Veldhoven om financiële tegenvallers als gevolg van risico’s op te vangen, zonder het bestaande beleid te hoeven aanpassen. 

Op basis van de beleidsnota wordt de beschikbare weerstandscapaciteit als volgt opgebouwd:

Reserve benoemde risico's 4.134
Begrotingspost onvoorzien 156
Beschikbare weerstandscapaciteit 4.290

Weerstandsvermogen

Terug naar navigatie - Weerstandsvermogen

Het weerstandsvermogen is een getal dat aangeeft of de gemeente risico’s financieel kan opvangen zonder beleid te hoeven aanpassen. Als dit getal 100% is of hoger, kunnen de risico’s worden opgevangen. Wij streven altijd naar 100%.
Het weerstandsvermogen is de verhouding tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en de gekwantificeerde risico’s (benodigde weerstandscapaciteit). Om te garanderen dat ons weerstandsvermogen toereikend is, streven we naar een norm van 100%. Dit percentage is gekwalificeerd als ‘ruim voldoende’. Om ongewenste schommelingen te voorkomen, hanteren we een minimum van 82% en een maximum van 141%. Buiten deze marges vullen we de risicoreserve benoemde risico’s aan of romen we die af.

De benodigde weerstandscapaciteit bepalen we door van alle risico’s de kans te vermenigvuldigen met het maximale schadegevolg. Daarna vermenigvuldigen we dit met 1,25. Deze berekening levert een benodigde weerstandscapaciteit op van € 3.576. Bij dit bedrag is het weerstandsvermogen 100%
Zoals aangegeven is de beschikbare weerstandscapaciteit nu € 4.290. Het weerstandsvermogen is dan € 4.290 / € 3.576 = 120%.
Dit percentage valt binnen de bovengrens van 141%. 

Hieronder een grafiek met het verloop van het weerstandsvermogen de afgelopen jaren.

Grafiek:    

Ontwikkelingen

Terug naar navigatie - Ontwikkelingen

Vergeleken met het vorige actualisatiemoment – de Begroting 2024 – waren er de volgende ontwikkelingen: 
•    Er is een nieuw risico benoemd. Over bouwplan Heibloem is een besluit genomen over de vergunning. Hierdoor is de ontwikkeling niet mogelijk. Het risico is dat de initiatiefnemer een claim indient bij de gemeente. De kans hierop is ingeschat op 90% en het maximaal schadegevolg is € 600.
•    Het risico op een naheffing van Attero vanwege te weinig aangeleverd brandbaar afval is opgetreden. Aan Attero is via de MRE de naheffing betaald van € 175. Dit risico had een kans van 90% en een maximaal schadegevolg van € 371.
 
Risico’s grondexploitatie
Om een goed beeld te krijgen van de risico’s van bouwgrondexploitatie (BGE), zijn de risico’s per afzonderlijk BGE-project geïnventariseerd. Aan de hand van een inventarisatie is per BGE-project een integraal risico bepaald. Als dit risico lager is dan het verwachte BGE-resultaat, wordt er geen risico opgenomen. Als dit risico hoger is dan het verwachte BGE-resultaat , is voor dit verschil een risico opgenomen, door dit met een kans van 99% op te nemen.

Kengetallen

Terug naar navigatie - Kengetallen

Hieronder de kengetallen.
De kengetallen die de wet voorschrijft, gaan in op totale financiële componenten zoals het totale eigen vermogen, totale baten etc. De bepaling van het weerstandsvermogen bevat één component van het eigen vermogen, namelijk de reserve benoemde risico’s. Er is geen verband tussen het weerstandsvermogen en de kengetallen. De kengetallen geven een aanvullend inzicht in de financiële weerbaarheid (kunnen we financieel tegen een stootje) en wendbaarheid (kunnen we ons financieel aanpassen aan veranderende omstandigheden) bovenop het weerstandsvermogen. 

Verloop van de kengetallen
Kengetallen Rekening 2022 Begroting 2023 Rekening 2023
Netto schuldquote 78% 91% 85%
Netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte leningen 76% 88% 82%
Solvabiliteitsratio 28% 29% 30%
Structurele exploitatieruimte 5% 0% 5%
Grondexploitatie 40% 30% 37%
Belastingcapaciteit 89% 96% 91%

Toelichting kengetallen
•    Netto schuldquote:
       Dit kengetal geeft de schulden van de gemeente aan, in een percentage van de totale baten. Op de schulden zijn de financiële vorderingen in mindering gebracht, behalve de langlopend verstrekte leningen, zoals
startersleningen.
•    Netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte leningen:
       Hier wordt hetzelfde aangegeven als bij bovenstaande netto schuldquote waarbij de langlopend verstrekte leningen in mindering worden gebracht op de schuldpositie. 
•    Solvabiliteitsratio:
       Deze ratio geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is om aan de financiële verplichtingen te voldoen. Het eigen vermogen is uitgedrukt in een percentage van het balanstotaal.
•    Structurele exploitatieruimte:
       Dit getal geeft aan in hoeverre de structurele lasten kunnen worden gedekt met structurele baten. 
•    Grondexploitatie:
       Dit kengetal geeft de boekwaarde van de bouwgrondexploitatie weer in verhouding tot de totale baten.
•    Belastingcapaciteit: 
       Bij dit getal worden de OZB, afvalstoffenheffing en rioolheffing voor een gemiddeld gezin opgeteld en afgezet tegen een landelijk gemiddelde. Dit percentage kan geïnterpreteerd worden als de benutte belastingcapaciteit.

Beoordeling kengetallen
Ten eerste wordt opgemerkt dat de Begroting 2023 eerder is opgesteld dan de Rekening 2022. Verder zijn de kengetallen van de Begroting 2023 overgenomen uit de primitieve begroting.

De schuldquoten zijn lager dan begroot. Dit komt voornamelijk doordat we € 6.700  minder hebben geïnvesteerd in 2023. Om de investeringen te financieren lenen we geld.  Deze lagere investeringen werken ook door in de solvabiliteit. Deze wordt hoger omdat er minder geld is geleend. Daarnaast is er een hoog positief resultaat van € 3.138. Dit resultaat is nog niet bestemd en is daardoor onderdeel van het eigen vermogen. Hierdoor is de solvabiliteit ook hoger. Weliswaar niet veel hoger en wel in lijn met de solvabiliteit zoals begroot, vanuit financieel perspectief een goede ontwikkeling. Verder is voor € 24.000 minder bouwgrond verkocht. Hierdoor daalt de solvabiliteit en stijgt het kengetal Grondexploitatie. De woonlasten die we in rekening hebben gebracht in 2023 waren iets lager dan begroot. Dit komt omdat de gemiddelde WOZ waarde van een huis € 4 lager was dan begroot. Het landelijk gemiddelde was € 40 (als absoluut bedrag, niet in € 1.000) hoger.  Daardoor is dit kengetal 5% lager dan begroot.