Financiering

De solvabiliteitsratio is ultimo 2023 nagenoeg conform begroting.

De uitvoering van treasury maakt deel uit van het reguliere instrumentarium van de planning & control cyclus. 

Renteontwikkelingen 2023 en vooruitblik
De situatie op de rentemarkt kan worden bezien op de lange en korte termijn. Als referentierente voor de korte markt (geldmarkt) wordt gewoonlijk de 3-maands Euribor¹ gebruikt. Op de lange markt ofwel kapitaalmarkt fungeert het tarief van de 10-jaars IRS² als ankerpunt. In onderstaande tabel is te zien wat de ontwikkeling is van de daadwerkelijke renteniveaus vanaf januari 2023 tot begin februari 2024.

¹ De Euribor (Euro Interbank Offered Rate) is de rente die gehanteerd wordt in het interbancaire circuit in het Eurogebied.
²  Interest Rate Swap. De renteswap is een ruiltransactie die geschiedt op een internationale financiële markt, waarbij partijen de rentebetalingen gedurende de looptijd, of een deel van de looptijd, tegen elkaar ruilen. De koper van een renteswap koopt een renteswap om zich te beschermen tegen renterisico's. De koper kan zo kiezen om een lopende lening tegen een variabele rente niet om te zetten in een nieuwe lening, maar met de swap het renterisico af te dekken. De hoofdsommen van de leningen worden bij een IRS niet uitgewisseld. Die zijn alleen in theorie, in de berekeningen herkenbaar. Uitwisseling vindt uitsluitend plaats tussen de rentes.

De rentes op zowel de korte als de lange markt zijn in de loop van 2023 behoorlijk volatiel geweest. In 2023 heeft de ECB op diverse momenten de beleidsrente verhoogd om de inflatie te beteugelen. De inflatie is gedurende de eerste helft van 2023 behoorlijk hoog gebleven en daalde minder snel dan verwacht. In maart is de 10-jaars rente gedaald door onzekerheid op de financiële markten na de faillissementen van de Silicon Valley Bank en het ineenzakken van Credit Suisse. Daarna steeg de rente weer door omdat er geen nieuwe probleemgevallen bijkwamen en de focus opnieuw kwam te liggen op het beteugelen van de inflatie. Vanaf oktober heeft de ECB geen renteverhogingen meer doorgevoerd en beginnen de maatregelen hun vruchten af te werpen.  Door de verdere daling van de inflatie gaat de markt er vanuit dat de centrale banken over zullen gaan tot renteverlagingen in de loop van 2024. De 10-jaars swaprente is in december gedaald tot ca 2,5%, de 3 maands euribor staat nog wel op bijna 4%. De verwachting is dat deze in 2024 gaat dalen. De ECB wil meer zekerheid dat de lagere inflatie blijvend is, daarom is er nog niets bekend over de timing van de eerste renteverlagingen door de ECB.

a) Liquiditeitenplanning en financiering
In 2023 is één langlopende lening aangetrokken van € 14.000.000, terwijl begroot was een lening aan te trekken van € 25.000.000. De reden hiervoor was dat het liquditeitstekort langzamer opliep dan verwacht. Gedurende 35 dagen is de financieringsbehoefte gefinancierd met een kortlopende kasgeldlening van € 10.000.000.

b) Huisbankierschap
Sinds begin 2015 is de Bank Nederlandse Gemeenten onze huisbankier. De dienstverlening verloopt naar volle tevredenheid. Eind 2022 is een nieuwe overeenkomst afgesloten met de Bank Nederlandse Gemeenten. Deze overeenkomst heeft een looptijd tot 31 december 2025 met een stilzwijgende verlengingsmogelijkheid voor tweemaal een periode van 2 jaar, derhalve tot uiterlijk 31 december 2029.

c) Schatkistbankieren
In principe dienen alle overtollige middelen in de schatkist te worden aangehouden behoudens het drempelbedrag. Dat is een minimumbedrag (afhankelijk van de omvang van de decentrale overheid) dat gemiddeld per kwartaal buiten de schatkist mag worden gehouden. Voor onze gemeente is dat voor 2023 € 3.261.000. In 2023 heeft geen overschrijding plaats gevonden van het drempelbedrag. Voor een gedetailleerde toelichting per kwartaal verwijzen we naar de toelichting op de balans.

Op 31 december 2023 bedraagt het totale bedrag aan opgenomen geldleningen € 129,8 miljoen.

Verstrekte leningenportefeuille van de gemeente per 31 december 2023

In 2008 is gestart met het verstrekken van startersleningen. In bovenstaand overzicht betreft dit de startersleningen (oude regeling). Hiermee wilde Veldhoven de bereikbaarheid van koopwoningen vergroten voor met name starters op de woningmarkt. In totaal is voor een bedrag van € 2.841.380 aan startersleningen verstrekt. Van de € 2.841.380 aan verstrekte startersleningen is inmiddels € 2.596.729 volledig afgelost. Van de nog lopende startersleningen is € 37.484 afgelost. 

In mei 2019 is besloten om per 1 januari 2020 opnieuw € 2 miljoen beschikbaar te stellen voor de 'starterslening' ten behoeve van eerste-woning-aankopen door koopstarters op de woningmarkt in Veldhoven. Ook is € 2 miljoen beschikbaar gesteld voor de invoering per 1 januari 2020 van de 'stimuleringslening' ten behoeve van de aanpassing van koopwoningen in Veldhoven voor:
a.    het langer thuis wonen van oudere bewoners dan wel bewoners met kinderen met een beperking;
b.    het verduurzamen van de woning;
c.    het saneren van asbestdaken in verband met het asbestverbod per 2025.
Deze budgetten worden revolverend ingelegd op de rekening courant bij het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse Gemeenten (SVn). Revolverend betekent dat ontvangen aflossingen weer opnieuw beschikbaar komen om als lening te worden verstrekt.

De twee leningen in het overzicht aan Stichting Accommodatie UNA en Tennisvereniging VLTC betreffen renteloze leningen ten behoeve van de aanschaf van LED-verlichting.

De onderstaande tabel toont het treasury overzicht in de begroting 2023 t.o.v. de realisatie.

* Laatst vastgestelde begroting 2023 (burap III 2023)

Uitgangspunt bij de doorberekening van de rentelasten naar taakvelden (programma’s) is een omslagrentepercentage van 0,6%, de doorbelasting van rente naar de bouwgrondexploitatie (BGE) is begroot en gerealiseerd op 1,3%. Dit resulteert op begrotingsbasis in een voordelig rentesaldo van € 22. 

De rentelasten zijn iets lager dan begroot doordat minder financiering nodig was (zowel langlopend als kortlopend) dan begroot. Ook is het rentepercentage van de eind 2023 opgenomen lening iets gunstiger dan ingeschat.

De rentebaten zijn hoger dan begroot omdat we in het 4e kwartaal van 2023 meer rentebaten hebben ontvangen op onze rekening bij de schatkist dan begroot.|

In de uiteindelijke realisatie van 2023 komt het renteresultaat uit op een voordeel van € 150. Een positieve afwijking ten opzichte van de begroting van € 128.