Verbonden partijen

Verbonden partijen zijn rechtspersonen waarin de gemeente Veldhoven zowel een bestuurlijk als een financieel belang heeft. Verbonden partijen ontwikkelen beleid of voeren dat uit voor de gemeente. De gemeente blijft beleidsmatig verantwoordelijk. 

Verbonden partijen zijn (bijna) altijd samenwerkingsverbanden. Het kan daarbij gaan om een samenwerking met andere gemeenten. Zoals Metropool Regio Eindhoven (MRE). Het kan ook gaan over een samenwerking met private partijen. Bijvoorbeeld een ontwikkelingsmaatschappij voor de realisatie van een groot project.

Gemeenten kunnen vier redenen hebben om met elkaar samen te werken in de vorm van een verbonden partij:
•    vanwege het grensoverschrijdende karakter van de problematiek;
•    om efficiënter te zijn;
•    vanwege een wettelijke plicht tot samenwerking;
•    kennisvergroting en –borging.

De samenwerking kan publiekrechtelijk of privaatrechtelijk zijn. Het privaatrecht biedt verschillende mogelijkheden: de oprichting van een vereniging, een stichting, een NV of een BV. Voor deze vormen van samenwerking geldt het Burgerlijk Wetboek. Voor samenwerking op grond van het publiekrecht geldt de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr).

De belangrijkste verbonden partijen zijn de gemeenschappelijke regelingen:
•    MRE; 
•    GGD Brabant-Zuidoost;
•    Werkvoorzieningsschap Regio Eindhoven (Ergon);
•    Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost en 
•    OmgevingsDienst ZuidOost Brabant (ODZOB). 
Ook heeft de gemeente Veldhoven aandelen in bijvoorbeeld de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG), en is BIZOB een belangrijke partij. Een compleet overzicht staat in tabel 1 achteraan in deze paragraaf.

Publiekrechtelijke samenwerking
Volgens de Wgr zijn de raad, het college van B en W en de burgemeester afzonderlijk of samen bevoegd om met twee of meer andere gemeenten een gemeenschappelijke regeling te treffen. Het college en de burgemeester kunnen alleen een gemeenschappelijke regeling treffen als de gemeenteraad daarvoor toestemming geeft. Dit geldt ook voor het wijzigen van een regeling, het toetreden tot en het uittreden uit een regeling.

Privaatrechtelijke samenwerking
Volgens de Gemeentewet is het college bevoegd om besluiten te nemen voor deelname in en de oprichting van privaatrechtelijke rechtspersonen. Wel is sprake van een zogeheten voorhangprocedure. Hiermee heeft de raad de mogelijkheid om – voorafgaand aan het daadwerkelijke besluit tot deelname – zijn ‘wensen en bedenkingen’ kenbaar te maken aan het college. 
Deze privaatrechtelijke samenwerking kan via vennootschappen, coöperaties, stichtingen en verenigingen.

Volgens de Wet fido (financiering decentrale overheden) mogen we geen aandelen hebben als belegging.

Hieronder schetsen we  de belangrijkste ontwikkelingen voor deze paragraaf.
Ook verwijzen we naar de jaarstukken en begrotingen van verbonden partijen die regulier door de raad worden behandeld en ontvangen.

Gemeenschappelijke regelingen
In 2023 hebben de gemeenschappelijke regelingen de wijzigingen doorgevoerd die nodig zijn omdat de WGR is gewijzigd. Zoals vastgelegd in de wet hebben de raden hierop een zienswijze gegeven. In 2024 volgt de formele afronding met de toestemmingsprocedure.

Samenwerkingsovereenkomst Regionale mobiliteit
In 2023 is gestart met de voorbereidingen om een lichte gemeenschappelijke regeling te treffen om regionaal samen te werken aan mobiliteit. In december heeft de raad hierover een zienswijze ingediend bij het college.

Financiële risico’s gemeenschappelijke regelingen
De deelnemers in de gemeenschappelijke regeling hebben wettelijk de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de organisatie voldoende geld heeft om de taken uit te kunnen voeren. Het risico van gemeenschappelijke regelingen bestaat uit het deel dat de gemeente naar rato inneemt in het eventuele liquidatiesaldo van een samenwerkingsverband. Door de afvaardiging in het algemeen bestuur van een samenwerkingsverband behoudt Veldhoven invloed en nemen financiële risico’s af. De begrotingen van gemeenschappelijke regelingen worden behandeld in de raad. De gemeenschappelijke regelingen hebben passende reserves om risico’s en tegenvallers op te kunnen vangen. De hoogte van de reserves is regionaal afgesproken. 
Het financiële risico is pas te berekenen als de verbonden partij zich in een liquidatiefase bevindt. 

Financiële risico’s privaatrechtelijke verbondenheden
De financiële risico’s voor Veldhoven bij privaatrechtelijke verbonden partijen blijven beperkt tot de waarde van de belangen. Een aanvullend risico is dat enkele dividenduitkeringen structureel als opbrengst in de begroting zijn geraamd. Die ramingen zijn in de regel gebaseerd op recente informatie van de betreffende ondernemingen.
De waarde van de betreffende aandelenbelangen worden hieronder weergegeven om een beeld te geven van de omvang van de mogelijke risico’s.

Waarde aandelenbelang op 31-12-2023
Verbonden partij
NV BNG	€ 80
NV Brabant Water	€    4
Brainport Development NV	€ 92

Het risico op vermindering van de waarde van de aandelenbelangen van NV BNG en NV Brabant Water schatten wij verwaarloosbaar klein in.

De financiële risico’s voor de overige privaatrechtelijke verbondenheden (voor een volledig overzicht zie  tabel 2) schatten wij ook verwaarloosbaar klein in. Deze partijen hebben zelf reserves om risico’s op te vangen.

Samenvattend zien wij binnen onze verbonden partijen voor één partij een financieel risico, namelijk voor Brainport Development NV. 
Binnen ons risicomanagement (zie ook paragraaf Weerstandsvermogen) hebben wij hiervoor een risico opgenomen van 10% kans met een schade van € 100.000,-. Hiermee achten wij de financiële risico’s samenhangend met verbonden partijen voldoende te hebben ondervangen.

Tabel 1: Overzicht verbonden partijen per 31 december 2023

Verbonden partij	Behartigd openbaar belang
(en vestigingsplaats)
Gemeenschappelijke regelingen
MRE (Eindhoven)	Gemeenschappelijke belangenbehartiging op het gebied van Economie, Mobiliteit, Wonen, Energietransitie en Transitie landelijk gebied
Gemeenschappelijke Gezondheids Dienst (Helmond)	Gemeenschappelijke belangenbehartiging op het gebied van Gezondheid(szorg) en ambulancevervoer.
Werkvoorzieningschap Regio Eindhoven (Eindhoven)	Sociale werkvoorziening en participatiebedrijf
Veiligheidsregio Brabant Zuidoost (Eindhoven)	De taken op het gebied van brandweerzorg, crisisbeheersing en geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen (GHOR) regionaal vormgeven en uitvoeren. Met als doel incidenten en rampen te voorkomen, beperken en bestrijden
Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant (Eindhoven)	Met provincie en gemeenten samenwerken om de kwaliteit van de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving van complexe bovenlokale milieugerelateerde uitvoeringstaken te verbeteren.
Vennootschappen en coöperaties
NV Bank Nederlandse Gemeenten (Den Haag)	Bankieren voor het maatschappelijk belang tegen zo laag mogelijke kosten Belang: 35.100 aandelen (0,06%)
NV Brabant Water ('s-Hertogenbosch)	Het in stand houden van de benodigde infrastructuur om water te distribueren Belang: 40.860 aandelen (1,47%)
Brainport Development NV (Eindhoven)	De positie van Veldhoven binnen de Brainportregio versterken en een actieve bijdrage leveren aan de versterking van de economische structuur in de regio Belang 202 aandelen (3,25%)
Stichtingen en verenigingen
Stichting BIZOB (Oirschot)	Het uitvoeren van, het begeleiden van en adviseren in een gezamenlijk professioneel inkoop- en aanbestedingsbeleid, ook voor het behalen van voordelen op zowel financieel, kwalitatief als procesmatig gebied voor de zelfstandige gemeenten
Stichting Beheer en Exploitatie Veiligheidshuis Brabant Zuidoost (Helmond)	Een coördinerende en faciliterende rol nemen bij aanpak van complexe casuïstiek binnen de thema's (risico)jeugd, veelplegers, nazorg ex-gedetineerden, relationeel geweld en overlast en verslaving, waarbij zorg en veiligheid een rol spelen. Gezamenlijke inspanning van gemeenten en ketenpartners is hierbij een randvoorwaarde
Stichting Ontwikkelfonds Werklocaties SGE (Eindhoven)	Het bundelen van gemeentelijke expertise, netwerk en financiële slagkracht om (her)ontwikkelingsprojecten te realiseren die leiden tot werkgelegenheid, innovatie, versterking van regionale ketens van toeleveranciers, versterking van bestaande en nieuwe regionale clusters en campussen en realisatie van opgaven uit een eventuele toekomstige regionale economische strategie, en het investeren in en de realisatie van dergelijke (her)ontwikkelingsprojecten.

Tabel 2: Financiële positie verbonden partijen
(Bedragen in € 1.000)

Naam verbonden partij	Resultaat 2023	Vreemd vermogen 31-12-2023	Vreemd vermogen 31-12-2022	Eigen vermogen 31-12-2023	Eigen vermogen 31-12-2022
Gemeenschappelijke regelingen
Metropool Regio eindhoven (MRE)	834	21.147	20.546	13.903	14.449
GGD	1.290	34.315	29.778	6.980	5.465
Werkvoorzieningschap Regio Eindhoven	1.536	19.465	10.683	12.022	12.530
Veiligheidsregio Brabant Zuidoost	1.798	28.272	37.894	4.049	2.251
Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant	484	7.755	6.637	2.433	1.012
Vennootschappen en coöperaties
NV Bank Nederlandse Gemeenten	240.000	110.819.000	107.459.000	4.721.000	4.615.000
NV Brabant Water	*	*	*	*	*
Brainport Development NV	15	4.385	4.276	3.339	3.324
Stichtingen en verenigingen
Stichting BIZOB	944	0	0	359	363
Stichting Beheer en Exploitatie Veiligheidshuis Brabant Zuidoost	*	*	*	*	*
Stichting Ontwikkelfonds Werklocaties SGE	*	*	*	*	*

* de financiële gegevens van deze organisaties zijn (nog) niet beschikbaar.
De cijfers over 2023 zijn gebaseerd op de voorlopige jaarrekeningen van deze organisaties. 

De bijdragen aan onze gemeenschappelijke regelingen zijn een grote post binnen de gemeente. In tabel 3 hieronder geven we de bijdrage per regeling voor 2023 weer. Het begrootte bedrag in deze tabel is de bijdrage in de begroting van de regeling waarop de raad in 2022 een zienswijze heeft gegeven.

Tabel 3: Bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen

	Rekening	Begroot
Gemeenschappelijke regeling	2023	2023
Metropool Regio Eindhoven (MRE)	620	632
GGD	1.827	1.610
Werkvoorzieningschap Regio Eindhoven	4.829	4.959
Veiligheidsregio Brabant Zuidoost	2.631	2.501
Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant	777	393
Totaal	10.684	10.095