Verbonden partijen

Verbonden partijen zijn rechtspersonen waarin de gemeente Veldhoven zowel een bestuurlijk als een financieel belang heeft. Verbonden partijen ontwikkelen beleid of voeren dat uit voor de gemeente. De gemeente blijft beleidsmatig verantwoordelijk. 

Verbonden partijen zijn (bijna) altijd samenwerkingsverbanden. Het kan daarbij gaan om een samenwerking met andere gemeenten. Zoals Metropool Regio Eindhoven (MRE). Het kan ook gaan over een samenwerking met private partijen. Bijvoorbeeld een ontwikkelingsmaatschappij voor de realisatie van een groot project.

Gemeenten kunnen vier redenen hebben om met elkaar samen te werken in de vorm van een verbonden partij:
•    vanwege het grensoverschrijdende karakter van de problematiek;
•    om efficiënter te zijn;
•    vanwege een wettelijke plicht tot samenwerking;
•    kennisvergroting en –borging.

De samenwerking kan publiekrechtelijk of privaatrechtelijk zijn. Het privaatrecht biedt verschillende mogelijkheden: de oprichting van een vereniging, een stichting, een NV of een BV. Voor deze vormen van samenwerking geldt het Burgerlijk Wetboek. Voor samenwerking op grond van het publiekrecht geldt de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr).

De belangrijkste verbonden partijen zijn de gemeenschappelijke regelingen:
•    MRE; 
•    GGD Brabant-Zuidoost;
•    Werkvoorzieningsschap Regio Eindhoven (Ergon);
•    Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost en 
•    OmgevingsDienst ZuidOost Brabant (ODZOB). 
Ook heeft de gemeente Veldhoven aandelen in bijvoorbeeld de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG), en is BIZOB een belangrijke partij. Een compleet overzicht staat in tabel 1 achteraan in deze paragraaf.

Publiekrechtelijke samenwerking
Volgens de Wgr zijn de raad, het college van B en W en de burgemeester afzonderlijk of samen bevoegd om met twee of meer andere gemeenten een gemeenschappelijke regeling te treffen. Het college en de burgemeester kunnen alleen een gemeenschappelijke regeling treffen als de gemeenteraad daarvoor toestemming geeft. Dit geldt ook voor het wijzigen van een regeling, het toetreden tot en het uittreden uit een regeling.

Privaatrechtelijke samenwerking
Volgens de Gemeentewet is het college bevoegd om besluiten te nemen voor deelname in en de oprichting van privaatrechtelijke rechtspersonen. Wel is sprake van een zogeheten voorhangprocedure. Hiermee heeft de raad de mogelijkheid om – voorafgaand aan het daadwerkelijke besluit tot deelname – zijn ‘wensen en bedenkingen’ kenbaar te maken aan het college. 
Deze privaatrechtelijke samenwerking kan via vennootschappen, coöperaties, stichtingen en verenigingen.

Volgens de Wet fido (financiering decentrale overheden) mogen we geen aandelen hebben als belegging.

Hieronder schetsen we  de belangrijkste ontwikkelingen voor deze paragraaf.
Ook verwijzen we naar de jaarstukken en begrotingen van verbonden partijen die regulier door de raad worden behandeld en ontvangen.

Metropool Regio Eindhoven
Het samenwerkingsakkoord liep tot en met 2022. De MRE heeft een nieuw samenwerkingsakkoord vastgesteld voor 2023-2026. Naast de bekende onderwerpen economie, mobiliteit, energietransitie en landelijk gebied, gaat de MRE zich nu ook richten op ruimte & wonen.

GGD, Veiligheidsregio en Omgevingsdienst
In 2022 is de inflatie ongekend hoog, en ook nog in het begin van 2023. De gemeenschappelijke regelingen hebben hun begrotingen 2023 opgesteld ruim voordat de hoge inflatie bekend was. In deze begrotingen is een index toegepast, en deze is te laag. Het is niet te verwachten dat de regelingen het verschil zelf kunnen opvangen. Daarom komen deze regelingen in 2023 met een verzoek om de bijdrage aan te vullen. De raad brengt hierop een zienswijze uit.

Omgevingsdienst (ODZOB)
Over 2022 heeft de ODZOB een fors negatief resultaat gerealiseerd. Dit kwam vooral door het hoge ziekteverzuim en inflatie. Hierdoor daalt de algemene reserve, en die moet weer worden aangevuld. De ODZOB heeft hiervoor een extra bijdrage gevraagd aan de gemeenten en provincie. De raad brengt hierop een zienswijze uit.

Financiële risico’s gemeenschappelijke regelingen
De deelnemers in de gemeenschappelijke regeling hebben wettelijk de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de organisatie voldoende geld heeft om de taken uit te kunnen voeren. Het risico van gemeenschappelijke regelingen bestaat uit het deel dat de gemeente naar rato inneemt in het eventuele liquidatiesaldo van een samenwerkingsverband. Door de afvaardiging in het algemeen bestuur van een samenwerkingsverband behoudt Veldhoven invloed en nemen financiële risico’s af. De begrotingen van gemeenschappelijke regelingen worden behandeld in de raad. De gemeenschappelijke regelingen hebben passende reserves om risico’s en tegenvallers op te kunnen vangen. De hoogte van de reserves is regionaal afgesproken. 
Het financiële risico is pas te berekenen als de verbonden partij zich in een liquidatiefase bevindt. 

Financiële risico’s privaatrechtelijke verbondenheden
De financiële risico’s voor Veldhoven bij privaatrechtelijke verbonden partijen blijven beperkt tot de waarde van de belangen. Een aanvullend risico is dat enkele dividenduitkeringen structureel als opbrengst in de begroting zijn geraamd. Die ramingen zijn in de regel gebaseerd op recente informatie van de betreffende ondernemingen.
De waarde van de betreffende aandelenbelangen worden hieronder weergegeven om een beeld te geven van de omvang van de mogelijke risico’s.

Waarde aandelenbelang op 31-12-2022
Verbonden partij
NV BNG	€ 80
NV Brabant Water	€    4
Brainport Development NV	€ 92

Het risico op vermindering van de waarde van de aandelenbelangen van NV BNG en NV Brabant Water schatten wij verwaarloosbaar klein in.

De financiële risico’s voor de overige privaatrechtelijke verbondenheden (voor een volledig overzicht zie  tabel 2) schatten wij ook verwaarloosbaar klein in. Deze partijen hebben zelf reserves om risico’s op te vangen.

Samenvattend zien wij binnen onze verbonden partijen voor één partij een financieel risico, namelijk voor Brainport Development NV. 
Binnen ons risicomanagement (zie ook paragraaf Weerstandsvermogen) hebben wij hiervoor een risico opgenomen van 10% kans met een schade van € 100.000,-. Hiermee achten wij de financiële risico’s samenhangend met verbonden partijen voldoende te hebben ondervangen.

Tabel 1: Overzicht verbonden partijen per 31 december 2021

Tabel 2: Financiële positie verbonden partijen
(Bedragen in € 1.000)

Naam verbonden partij	Resultaat 2022	Vreemd vermogen 31-11-2021	Vreemd vermogen 31-12-2022	Eigen vermogen 31-12-2021	Eigen vermogen 31-12-2022
Gemeenschappelijke regelingen
Metropool Regio eindhoven (MRE)	469	14.427	13.786	14.325	14.449
GGD	412	29.188	29.698	4.708	5.465
Werkvoorzieningschap Regio Eindhoven	248	9.272	9.730	12.600	12.017
Veiligheidsregio Brabant Zuidoost	390	40.392	40.266	2.145	2.167
Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant	0	8.621	6.637	3.266	1.012
Vennootschappen en coöperaties
NV Bank Nederlandse Gemeenten	300.000	143.995.000	107.459.000	5.062.000	4.615.000
NV Brabant Water	*	534.399	*	684.676	*
Brainport Development NV	16	4.046	4.300	3.304	3.339
Stichtingen en verenigingen
Stichting BIZOB	614	1.140	1.210	1.405	977
Stichting Beheer en Exploitatie Veiligheidshuis Brabant Zuidoost	*	*	*	*	*
Stichting Ontwikkelfonds Werklocaties SGE	*	*	*	*	*

* de financiële gegevens van deze organisaties zijn (nog) niet beschikbaar.
De cijfers over 2022 van Stichting BIZOB en NV Bank Nederlandse Gemeenten zijn gebaseerd op de definitieve door de accountant gecontroleerde jaarrekening. Van de andere verbonden partijen zijn de cijfers over 2022 gebaseerd op de voorlopige jaarrekeningen van deze organisaties. 

De bijdragen aan onze gemeenschappelijke regelingen zijn een grote post binnen de gemeente. In tabel 3 hieronder geven we de bijdrage per regeling voor 2022 weer. Het begrootte bedrag in deze tabel is de bijdrage in de begroting van de regeling waarop de raad in 2021 een zienswijze heeft gegeven.

Tabel 3: Bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen