Financiering

De solvabiliteitsratio is ultimo 2024 een stuk lager dan begroot. Dit komt door een hoger vreemd vermogen en een lager eigen vermogen ultimo van het jaar. Toch geeft dit een wat vertekend beeld omdat we ultimo van het jaar een behoorlijk saldo aan liquide middelen hebben.  Medio van het jaar leek ons liquiditeitssaldo snel te verslechteren door de grote investeringsopgave en hebben we deze financieringsbehoefte ingevuld met langlopende leningen. Achteraf gezien iets te voorbarig. Dit blijkt ook uit het grote bedrag van € 13,8 miljoen aan investeringen dat doorgeschoven wordt naar volgende jaren.
Overigens is het solvabiliteitspercentage t.o.v. ultimo 2023 wel licht verbeterd. 

De uitvoering van treasury maakt deel uit van het reguliere instrumentarium van de planning & control cyclus. 

Renteontwikkelingen 2024 en vooruitblik
De situatie op de rentemarkt kan worden bezien op de lange en korte termijn. Als referentierente voor de korte markt (geldmarkt) wordt gewoonlijk de 3-maands Euribor¹ gebruikt. Op de lange markt ofwel kapitaalmarkt fungeert het tarief van de 10-jaars IRS² als ankerpunt. In onderstaande tabel is te zien wat de ontwikkeling is van de daadwerkelijke renteniveaus vanaf januari 2024 tot begin februari 2025.

¹ De Euribor (Euro Interbank Offered Rate) is de rente die gehanteerd wordt in het interbancaire circuit in het Eurogebied.
²  Interest Rate Swap. De renteswap is een ruiltransactie die geschiedt op een internationale financiële markt, waarbij partijen de rentebetalingen gedurende de looptijd, of een deel van de looptijd, tegen elkaar ruilen. De koper van een renteswap koopt een renteswap om zich te beschermen tegen renterisico's. De koper kan zo kiezen om een lopende lening tegen een variabele rente niet om te zetten in een nieuwe lening, maar met de swap het renterisico af te dekken. De hoofdsommen van de leningen worden bij een IRS niet uitgewisseld. Die zijn alleen in theorie, in de berekeningen herkenbaar. Uitwisseling vindt uitsluitend plaats tussen de rentes.

Tot circa augustus 2024 is de 10-jaars rente licht opgelopen. De oorzaak zijn meevallende groeiverwachtingen in Europa en met name buiten de Eurozone hardnekkige inflatie. Beide ontwikkelingen zorgen ervoor dat de verwachting is dat de ECB de rente minder agressief zal verlagen dan vooraf werd ingeschat. De daling die de lange termijn rentes in september hebben ingezet is in oktober tot stilstand gekomen. Na tegenvallende Amerikaanse inflatiecijfers afgelopen maand, zien we de 10-jaars benchmark op praktisch hetzelfde niveau als eind september. De korte rente is wel gedaald nadat de ECB de beleidsrente op 17 oktober met een kwartje verlaagd heeft. Na de verkiezing van Trump was er veel beweging op de financiële markten. De aandelenmarkten stegen en de rente daalde. De 10-jaars swaprente daalde in november tot ca 2,22%. 

Op 30 januari 2025 heeft de ECB de beleidsrente verlaagd met 0,25%. De terughoudendheid van de FED om de rentetarieven te verlagen en de tegenvallende ontwikkeling van de inflatie in Europa maakt dat er ook in de eurozone minder renteverlagingen verwacht worden dan recentelijk het geval was. De 3 maands euribor over een jaar staat eind januari op 2,11%. De lange rentes zijn in vergelijking met december wat opgelopen. als de inflatieverwachtingen gunstiger zijn dan de verwachtingen uit december kan de lange rente wat dalen.

a) Liquiditeitenplanning en financiering
In 2024 zijn drie langlopende lening aangetrokken van in totaal € 30.000.000. In de primitieve begroting was hier geen rekening mee gehouden. Wel was er in 2023 minder geleend dan waarmee rekening was gehouden in de begroting 2024. In mei  van dit jaar leek ons tekort harder op te lopen dan gedacht daardoor is er eind van 2024 een behoorlijk overschot aan liquide middelen.  In het begin van 2024 is gedurende 48 dagen de financieringsbehoefte gefinancierd met kortlopende kasgeldleningen van gemiddeld € 12.000.000.

b) Huisbankierschap
Sinds begin 2015 is de Bank Nederlandse Gemeenten onze huisbankier. De dienstverlening verloopt naar volle tevredenheid. Eind 2022 is een nieuwe overeenkomst afgesloten met de Bank Nederlandse Gemeenten. Deze overeenkomst heeft een looptijd tot 31 december 2025 met een stilzwijgende verlengingsmogelijkheid voor tweemaal een periode van 2 jaar, derhalve tot uiterlijk 31 december 2029.

c) Schatkistbankieren
In principe dienen alle overtollige middelen in de schatkist te worden aangehouden behoudens het drempelbedrag. Dat is een minimumbedrag (afhankelijk van de omvang van de decentrale overheid) dat gemiddeld per kwartaal buiten de schatkist mag worden gehouden. Voor onze gemeente is dat voor 2024 € 3.202.000. In 2024 heeft geen overschrijding plaats gevonden van het drempelbedrag. Voor een gedetailleerde toelichting per kwartaal verwijzen we naar de toelichting op de balans.

Op 31 december 2024 bedraagt het totale bedrag aan opgenomen geldleningen € 144,0 miljoen.

Verstrekte leningenportefeuille van de gemeente per 31 december 2024

In 2008 is gestart met het verstrekken van startersleningen. In bovenstaand overzicht betreft dit de startersleningen (oude regeling). Hiermee wilde Veldhoven de bereikbaarheid van koopwoningen vergroten voor met name starters op de woningmarkt. In totaal is voor een bedrag van € 2.841.380 aan startersleningen verstrekt. Van de € 2.841.380 aan verstrekte startersleningen is inmiddels € 2.596.729 volledig afgelost. Van de nog lopende startersleningen is € 37.484 afgelost. 

In mei 2019 is besloten om per 1 januari 2020 opnieuw € 2 miljoen beschikbaar te stellen voor de 'starterslening' ten behoeve van eerste-woning-aankopen door koopstarters op de woningmarkt in Veldhoven. Ook is € 2 miljoen beschikbaar gesteld voor de invoering per 1 januari 2020 van de 'stimuleringslening' ten behoeve van de aanpassing van koopwoningen in Veldhoven voor:
a.    het langer thuis wonen van oudere bewoners dan wel bewoners met kinderen met een beperking;
b.    het verduurzamen van de woning;
c.    het saneren van asbestdaken in verband met het asbestverbod per 2025.
Deze budgetten worden revolverend ingelegd op de rekening courant bij het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse Gemeenten (SVn). Revolverend betekent dat ontvangen aflossingen weer opnieuw beschikbaar komen om als lening te worden verstrekt.

Bij de behandeling van de begroting 2024 is een amendement aangenomen om € 2 miljoen extra aan startersleningen te verstrekken .

De twee leningen in het overzicht aan Stichting Accommodatie UNA en Tennisvereniging VLTC betreffen renteloze leningen ten behoeve van de aanschaf van LED-verlichting.

De onderstaande tabel toont het treasury overzicht in de begroting 2024 t.o.v. de realisatie.

* Laatst vastgestelde begroting 2024 (burap III 2024)

Uitgangspunt bij de doorberekening van de rentelasten naar taakvelden (programma’s) is een omslagrentepercentage van 1,1%. De doorbelasting van rente naar de bouwgrondexploitatie (BGE) is begroot en gerealiseerd op 1,6%. Er wordt zowel in de begroting als de realisatie geen rente toegerekend aan investeringen. Dit resulteert op begrotingsbasis in een nadelig rentesaldo van € 258. 

De rentelasten zijn nagenoeg gelijk aan de begrote rentelasten. 

De rentebaten zijn hoger dan begroot omdat we het verwachte liquiditeitsoverschot lager hadden begroot.  We hebben daardoor met name op onze rekening bij de schatkist meer rente ontvangen.
In de uiteindelijke realisatie van 2024 komt het renteresultaat uit op een voordeel van € 11. Een positieve afwijking ten opzichte van de begroting van € 269.