Programma 7 | Volksgezondheid en milieu

In 2023 is het Integraal Zorgakkoord en het Gezond en Actief Leven Akkoord vastgesteld. De hieruit voortvloeiende thema’s zijn verwerkt in een plan van aanpak en worden uitgevoerd samen met de organisaties en het voorliggend veld aan de hand van een uitvoeringsplan.

Er is gekozen om te starten met de invoering van de ketenaanpakken.   Bij de ketenaanpak Valpreventie is gekozen om per wijk te implementeren.  In het  2e kwartaal is gestart in de wijk D'ekker met een stakeholders bijeenkomst.  Met de overige aanpakken liggen we op schema.    

Eén van de actielijnen binnen het IZA i(Integraal Zorgakkoord) s gericht op het voorkomen van zorg door het bevorderen van gezond en actief leven en het verkleinen van gezondheidsverschillen. Hierop op zullen we activiteiten ontwikkelen.

De projectleider IZA/GALA is  gestart. Dit onderwerp zal in het 3e kwartaal van 2024 opgepakt gaan worden.

Door periodieke  inspectie krijgen we inzicht in de kwaliteitstoestand van het riool.

Activiteit ligt op schema. Kwaliteitsinspectie riolering wordt periodiek uitgevoerd.

We onderhouden de gemeentelijke begraafplaats en verzorgen de grafdelving. Daarbij ruimen we ook graven bij het verlopen van de grafrechten.

Activiteit ligt op schema.  Het onderhoud en het verzorgen van de grafdelving wordt structureel uitgevoerd. Het ruimen van graven is eind 2024 gepland.

We zijn voornemens om aan te sluiten bij het Schone Lucht Akkoord (SLA). We nemen deel aan een pilot waarin verder wordt onderzocht wat nodig is om als gemeente aan te kunnen sluiten bij dit akkoord. Besluitvorming hierover vindt plaats medio 2024.

Voorbereidingen op besluitvorming zijn opgestart.

Het contract inzameling van diverse huishoudelijk afvalstoffen loopt tot 1-1-2026 en kan niet meer worden verlengd. In 2024 is gestart met de aanbesteding van deze inzameling. In 2025 vindt verdere uitvoering plaats.

In overleg met Bizob stelt Bureau JMA nu het Programma van Eisen op. Een beeldvormende raad over over bron- en nascheiding is op 16 april gehouden. Een participatieplan over afvalinzameling is door het het college vastgesteld en is inmiddels in uitvoering . De activiteit ligt op planning.

In 2023/ 2024 is een proef gescheiden inzameling GFT+E gehouden op vier locaties van hoogbouw. De resultaten hiervan zijn verwerkt tot een aanpak voor alle hoogbouw in Veldhoven.  Deze uitvoering vindt plaats in 2024/2025.

De evaluatie van de proef GFT+E op de vier hoogbouwlocaties is in concept gereed. Op basis hiervan wordt aan het college een uitrol voor alle hoogbouw in Veldhoven voorgelegd. Budget hiervoor is aangemeld voor de begroting.

Om bewoners afval beter te laten scheiden is bewustwording en kennis bij bewoners nodig. Hiervoor voeren we het afvalcommunicatieplan uit.  Daarnaast sluiten we waar mogelijk aan bij landelijke afvalcampagnes. Tot slot vindt afvalcommunicatie plaats als onderdeel van afvalprojecten zoals invoering gescheiden GFT+E in hoogbouw.

Op het gebied van afval loopt in de hoogbouw een proef met gescheiden inzameling van GFT+E. In een enquête konden bewoners van de vier proeflocaties hun ervaringen delen.  Deze worden meegenomen in de uitrol van de invoering van GFT+E in alle hoogbouw in Veldhoven. Op 1 januari 2024 is een afvalcoach gestart binnen Veldhoven. Ook zijn voorbereidingen gestart om de informatie over afval op de gemeentelijke website te verbeteren en het afvalcommunicatieplan op te stellen. Een participatie over afval is in uitvoering.

Als gemeente nemen we deel aan De Groene Zone Isolatie. Huiseigenaren krijgen een energieadvies en kunnen één of meerdere isolatiemaatregelen uit laten voeren door een door de regio gecontracteerde bedrijf. Woningeigenaren worden in dit traject op verschillende fronten (financieel, technisch, organisatorisch) ontzorgd. Indien gewenst / noodzakelijk kan er een financiering bij het Nationaal Warmtefonds afgesloten worden. Ook eigenaren met geen of beperkte leningsmogelijkheden komen in aanmerking voor financiering. Daarnaast is er voor deze inwoners een subsidie beschikbaar vanuit het Nationaal Isolatieprogramma. 

De voorbereidingen lopen volgens planning. Er is enige onzekerheid rondom de uitvoerbaarheid (en dan met name het tempo waarin dit kan gebeuren), vanwege het voldoen aan de Wet natuurbescherming. Hiervoor moet een soortenmanagementplan worden  opgesteld en/of natuurvriendelijk isoleren worden toegepast. Er wordt vanuit het regionale project gekeken welke gevolgen dit heeft voor de uitvoering. Er is in de begroting van 2025 opgenomen dat we de kosten van het SMP betalen vanuit de bestemmingsreserve Energietransitie door het restant van 2023 over te hevelen naar 2025. 

De afgelopen jaren zijn we in Heikant Oost, Heikant West en ’T Look gestart met collectieve buurtverduurzamingsactiviteiten zoals warmtescanadviezen, energiemarkten en buurtwebinars. In deze buurten hebben zich bewonerscollectieven gevormd die verschillende activiteiten voor de buurt organiseren (o.a. opzetten van een digitale kaart met informatie over huistypen en verduurzamingsadviezen). In 2024 zal er in meer buurten (o.a. ‘D Ekker) gestart worden met een buurtinitiatief. In deze trajecten wordt nauw samengewerkt met Veldhoven Duurzaam en andere partners.

De inwoners uit d’Ekker zijn nu aangehaakt bij de Veldhovense Kluskar, omdat dit het enige concrete project is binnen de wijk d’Ekker. Het contact met deze inwoners en het wijkplatform is goed. Er is een basis gelegd wat betreft netwerk voor het nog op te stellen wijkuitvoeringsprogramma.  

In 2021 heeft de raad de Transitievisie Warmte (TVW) vastgesteld. In de TVW zijn drie focuswijken aangewezen. Voor deze focuswijken zullen de komende jaren wijkuitvoeringsprogramma's uitgewerkt worden om invulling te geven aan de doelstellingen uit de TVW ten aanzien van CO2- en aardgasreductie en aan de wijkgerichte aanpak die in de TVW is benoemd. De uitvoeringsprogramma's zullen in nauw overleg met inwoners van de desbetreffende  wijken opgesteld worden. In 2023 is een begin gemaakt met het wijkuitvoeringsprogramma voor 'T Look. In 2024 wordt dit voortgezet en wordt mogelijk een begin gemaakt met een wijkuitvoeringsprogramma in een tweede wijk.

Er is samen met de belanghebbende partijen een werkproces opgesteld tot eind 2024. In verschillende deelsessies en plenaire werksessies werken we met de belanghebbende partijen en inwoners toe naar een wijkuitvoeringsprogramma voor 't Look. Inwoners zijn op 20 juni geïnformeerd tijdens een eerste brede wijkbijeenkomst. De hele wijk wordt met verschillende communicatiemiddelen op de hoogte gehouden van de voortgang van het proces. Ook zijn er klankbordgroepen gevormd. De aanpak in 't Look tot nu toe is tussentijds geëvalueerd en geleerde lessen en actiepunten zijn concreet gemaakt. Deze geleerde lessen nemen we mee voor de volgende wijk(en). 

In 2023 is gestart met een routekaart om te komen tot een (bijna) energie-neutrale maatschappelijk vastgoed portefeuille in 2050. Voor de uitwerking van de routekaart verduurzaming maatschappelijk vastgoed moeten beleidsvelden - zoals sport en welzijn - eerst besluiten hoe zij met hun vastgoed om willen gaan. Die besluiten zijn nodig om te beslissen of bijvoorbeeld gymzalen uit 1970 worden gesloopt en opnieuw gebouwd of gerenoveerd. Deze informatie is  nodig om de routekaart af te maken.

Er is gestart met de eerste fase van het opstellen van de Routekaart. In deze fase wordt er door een adviesbureau, door middel van verkenning en deskresearch, in kaart gebracht wat de huidige situatie is als startpunt voor het opstellen van de routekaart.  Na deze fase kan er gestart worden met de verdere uitwerking van de routekaart. 

De praktijk leert dat het verduurzamen van woningen voor veel woningeigenaren erg complex is en dat de vele barrières woningeigenaren vaak weerhouden van het treffen van maatregelen. Door collectieve inkoop-/ontzorgingstrajecten te organiseren als gemeente of vanuit de regio worden woningeigenaren geholpen bij het verduurzamen van hun woning. In navolging van de collectieve inkoopactie voor zonnepanelen die in voorgaande jaren georganiseerd zijn, zal er in 2024 opnieuw een collectieve inkoopactie georganiseerd worden.

We zetten in op het zo goed mogelijk ondersteunen van inwoners. We kijken welk type inkoopactie -of wellicht een ander ontzorgingsinstrument- het meest passend is, rekening houdend met actuele ontwikkelingen en de Wet natuurbescherming.  

Samen met de andere MRE gemeenten langs de A67 wordt in samenwerking met Rijkswaterstaat onderzocht welke mogelijkheden er zijn om energie op te wekken langs de A67. Dit project is één van de landelijke OER-projecten (Opwekking Energie op Rijksgronden).

De voorverkenning vanuit OER voor energieopwek langs de A67 is afgerond. De kansrijke locaties worden komende tijd nader verkend met Rijkswaterstaat, bij knooppunt de Hogt in Veldhoven en Eindhoven.?  
Daarnaast bekijken we samen met andere A67 gemeenten of er nog meer kansen? zijn voor samenwerking rondom (klimaat)opgaven binnen deze corridor.?  

Inmiddels wordt ook de potentie rondom de A2 verkend. In het najaar is hier meer duidelijkheid over. 

Opzetten van een uitvoeringsplatform waarbinnen betrokken partijen / uitvoeringspartners van de energietransitie in wisselende gremia samenwerken, afstemmen en afspraken maken over de uitvoering van projecten Energietransitie en toewerken naar gezamenlijke doelen. Dit wordt in de eerste helft van 2024 opgepakt. Binnen deze termijn zal bestuurlijk de samenwerking worden vastgelegd in een overeenkomst of convenant.  Door een goede samenwerking met en tussen onze uitvoeringspartners kunnen we inwoners en ondernemers van Veldhoven zo goed mogelijk helpen met de Energietransitie. Een goed afgestemd uitvoeringsplatform zorgt er bovendien voor dat de plannen die we maken ook daadwerkelijk gerealiseerd kunnen worden.

Het team SamenDuurzaam houdt 3x per jaar een werksessie. Deelnemers zijn gemeente Veldhoven, Veldhoven Duurzaam, 'Thuis, Woonbedrijf, Wooninc, Swove en Cordaad. Doel van de bijeenkomsten is plannen op elkaar afstemmen, ontwikkelingen delen en samenwerkingen opstarten.

Daarnaast is met de woningbouwcorporaties gewerkt aan een nieuw format om prestaties op het gebied van duurzaamheid overeen te komen en te monitoren. Komende periode gaan we aan de slag met het meten van de voortgang en actualiseren van de afspraken voor 2025.

In 2022 is gestart met een project waarbij inwoners die niet of nauwelijks in staat zijn om hun energierekening te betalen te helpen met het besparen van energie. 
Hierbij krijgen zij advies van een energiecoach en worden er verschillende kleine energiebesparende maatregelen aangebracht. In 2024 zal dit project gecontinueerd worden. Hierin wordt samengewerkt met de woningbouwcorporaties en welzijnsorganisaties. In aansluiting op dit project zal er in 2024 een start gemaakt worden met een meerjarig woningverduurzamingsprogramma voor woningen met slechte energielabels dat voornamelijk op woningeigenaren met beperkte financiële middelen gericht is (zie activiteit 7.06.01)

De Veldhovense Kluskar is een project rondom Energiearmoede waarbij een team van Veldhovense vrijwilligers inwoners helpt met advies over energiebesparing en het uitvoeren van kleine energiebesparende maatregelen. Het project is opgezet in samenwerking met de welzijnsorganisaties Cordaad en Swove, de corporaties 'thuis, Woonbedrijf en Wooninc en Veldhoven Duurzaam. Daarnaast wordt samengewerkt met het sociaal domein.  

De inwoners van de wijk D’Ekker hebben een bezoek gehad van de Veldhovense Kluskar. De klushalte staat nu in Cobbeek - Centrum. De reacties van inwoners zijn positief: ze waarderen het project en de helpende hand die door vrijwilligers geboden wordt bij verduurzaming van hun woningen. 

Het verduurzamen van panden van Verenigingen van Eigenaren is om verschillende redenen complex. In 2023 is er daarom een traject gestart om VvE’s te helpen bij het verduurzamen van hun pand. Deze hulp bestaat o.a. uit energieadviezen en begeleiding bij de besluitvorming. Deze activiteiten worden in 2024 doorgezet waarbij samengewerkt wordt met Eindhoven, Best en Geldrop Mierlo.

Afgelopen periode heeft de aanbesteding plaatsgevonden (samen met gemeente Best en Geldrop-Mierlo) en is een uitvoerende partij (VTCVB) geselecteerd en  het contract afgesloten. De voorbereidende werkzaamheden voor de uitvoering van het project zijn inmiddels gestart. 

We hebben meerdere jaren een schooldag voor de duurzaamheid georganiseerd. Bij de schooldag van de duurzaamheid zijn meer dan 1000 basisschoolkinderen op verschillende wijzen aan de slag gegaan met het thema duurzaamheid. Het doel is het aanhaken van (school)jeugd bij het thema duurzaamheid.

We evalueren op basis van de ervaringen van afgelopen jaren de Schooldag van de Duurzaamheid of deze activiteit voldoende bijdraagt om onze doelen te bereiken.

We werken samen met het Sondervick om VWO4 leerlingen uit te dagen creatieve oplossingen, innovaties en ideeën te delen met ons om de gemeente Veldhoven een stapje duurzamer te maken. Zo hebben alle VWO 4 ook in het afgelopen schooljaar voor het vak wetenschapsoriëntatie de opdracht om een onderzoek te doen naar een duurzaamheidsthema naar keuze. Op 12 juni hebben alle leerlingen de uitkomsten en adviezen van het onderzoek gedeeld met de gemeente Veldhoven.  

In 2023 is in samenwerking met VNO-NCW en de grootste energieverbruikers en -opwekkers op De Run een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheden om energie (elektriciteit, warmte, waterstof) onderling uit te wisselen en op te slaan. In 2024 zal hier een vervolg aan gegeven worden waarbij het doel is om minder afhankelijk te worden van het overvolle elektriciteitsnetwerk.

Het proces loopt volgens plan.? Inmiddels is de kopgroep op de Run uitgebreid met een aantal andere ondernemers. Komende periode wordt een analyse gemaakt, waarna scenario's voor samenwerking gevormd worden. Dit wordt gefinancierd vanuit het bedrijfsleven.  
Voor de langere termijn willen we aansluiten bij het initiatief vanuit de MRE-RES en Brainport Development om energyhub-regisseurs in te zetten op de Run en later ook op Habraken.  

Tot slot is een  procesregisseur gestart om overzicht en grip te krijgen op het vraagstuk netcongestie en wat dit voor onze gemeente betekent.

Om klimaatbeleid te kunnen sturen richting de klimaatdoelen en effectief uitvoering te geven aan klimaatbeleid, is het essentieel om inzicht te hebben in de huidige staat en recente trends in broeikasgasuitstoot. Daarnaast willen we in beeld krijgen wat de huidige activiteiten bijdragen aan het bereiken van onze doelen. In 2023 hebben we een verkenning gedaan naar de behoefte van de gemeente voor monitoring en naar de mogelijkheden om dit in te richten. In 2024 wordt dit voortgezet.

In regionaal verband wordt gewerkt aan een monitoring die vooral de activiteiten binnen de RES monitort. Lokaal wordt voor de gemeente Veldhoven gewerkt aan een monitoring voor de activiteiten die worden uitgevoerd in het kader van uitvoeringsprogramma. Het is de bedoeling dat dit vanaf 2025 daadwerkelijk kan worden uitgevoerd. 

In het Actieplan zijn acties opgenomen om te komen tot circulair, klimaat-neutrale en innovatieve inkopen. Door maatschappelijk verantwoord in te kopen wordt een bijdrage geleverd aan het beperken van de uitstoot van broeikasgassen.

We hebben ons aangesloten bij het nieuwe manifest MVOI, waarin we onszelf de ambitie stellen om MVOI te verbreden in de organisatie.

We nemen deel aan een collectieve aanbesteding voor openbare laadpalen met als doel om in 2025 op 622 laadpalen te zitten, overeenkomstig de landelijke prognoses. 

De collectieve aanbesteding is volgens planning voorlopig gegund . De overgang naar het nieuwe contract en de nieuwe aanpak kan wat vertraging opleveren in het plaatsen van laadpalen.

Nieuwe landelijk opgestelde prognoses geven voor Veldhoven scenario's van 815 laadpunten (laag scenario) tot 893  laadpunten ( hoog scenario). Vanuit de collectieve aanbesteding wordt ingestoken op het  midden scenario, wat 853  laadpunten betekent in plaats van de eerdere prognose van 622 laadpunten (en geen laadpalen zoals hierboven in de omschrijving).

Het opstellen van een plankaart is gegund en de werkzaamheden hiervoor gestart. 

Met betrekking tot klimaatverandering op bestaande omgeving voeren we bewustwordingsacties uit.

De acties worden opgenomen in de voorbereiding van wijkrenovatie-projecten.

De klimaat-uitvoerings-agenda is opgesteld in 2023. De acties zijn nog niet bekend.

De klimaat-uitvoerings-agenda is opgesteld. Definitieve vaststelling en daaruit volgende acties worden uitgewerkt, waar nodig in samenhang met het IMBK.

In het Luchthaven Eindhoven Overleg nemen we deel aan het proces om via een Milieueffectrapportage (MER) te komen tot een nieuw luchthavenbesluit in 2024, waarin regels staan over maximale geluidsbelasting. Tevens toetsen we de ervaren geluidsoverlast door de luchthaven in een gezondheidsbelevingsonderzoek door de GGD.

Aanvullend aan de eerdere opgaven loopt nu het Rijksprogramma Ruimte voor Defensie, waarop we ook actief zijn aangehaakt.

We stimuleren het gebruik van Eindhoven Airport als proeftuin voor technologische innovaties op gebied van duurzaamheid, zoals  de inzet van duurzame brandstoffen realiseren, het stimuleren schone vliegtuigen door gedifferentieerde tarieven van havengelden en het beperken van korte afstand vluchten. Verder onderzoeken we in het LEO de mogelijkheden voor het oprichten van een klimaatfonds voor compensatierechten. Bestuurlijk zijn we trekker van de werkgroep klimaat van LEO.

loopt op schema, verzilveren van kansen blijft een lastige opgave omdat we als overheid maar beperkt aan het stuur zitten.

We blijven in gesprek met Eindhoven Airport over het stimuleren van de inzet van zuinige en schone motoren en het reduceren van fijnstofemissies op de luchthaven zelf.
We nemen deel aan het regionaal meetnet luchtkwaliteit en monitoren dat jaarlijks.

Een regionaal meetnet geluid rondom de luchthaven is in ontwikkeling.

Een regionaal meetnet geluid rondom de luchthaven is in ontwikkeling. Er zijn inmiddels nieuwe meetpalen geplaatst in de directe omgeving van de luchthaven.