Inleiding

Hierbij bieden wij u de kadernota 2023 van de gemeente Veldhoven aan. Met dit document worden de beleidsmatige en financiële kaders vastgelegd voor de komende jaren. Hierdoor wordt een basis gelegd voor de programmabegroting 2023-2026.

De kadernota 2023 is het beginstuk van de planning en control cyclus 2023. Dit document bevat de beleidsmatige en financiële kaders die we bij de begroting verder invullen en uitwerken. Bij de begroting 2023 zal integrale besluitvorming plaatsvinden over deze uitwerking.



Op basis van de bestuursrapportages 2023 kunnen besluiten worden genomen en het lopende jaar worden bijgestuurd. Hierbij kan gedacht worden aan het overhevelen van middelen en bijstelling van kaders, ambities, prestaties en middelen. Deze worden direct verwerkt en kunnen ook een meerjarig effect hebben. 

De jaarstukken 2023 zijn het slotdocument binnen de P&C-cyclus 2023. De verantwoording en conclusies uit deze jaarstukken worden vervolgens weer gebruikt als input voor de volgende kadernota (kaders bijstellen).

De Kadernota 2023 is het beginstuk van de planning & controlcyclus 2023 en vormt de basis voor de begroting die later in het jaar vastgesteld wordt. Omdat bij de voorbereiding het definitieve coalitieakkoord 2022 - 2025 niet voorhanden was, heeft het overdrachtsdocument ‘Het uur U’ als input gediend. Maar de basis van die twee documenten komt overeen. In deze kadernota hebben we wettelijke doelen en vastgestelde ambities opgenomen. De eventuele impact van het coalitieakkoord op deze doelstellingen is nog niet verwerkt. 

We bevinden ons midden in grote veranderingen in de wereld, in onze regio én in Veldhoven. Daarnaast worden de taken en opgaven van de gemeentelijke overheid steeds omvangrijker en complexer, zonder toereikend budget. Dat stelt het bestuur de komende jaren voor drie hoofdopgaven: een duurzame toekomst, een gezonde groei en toekomstbestendig werken en besturen. 

Duurzame toekomst
Onze huidige manier van leven lijkt op de lange termijn onhoudbaar. We zien op allerlei terreinen de grenzen in zicht komen: klimaatverandering en overbelasting van de aarde zorgen voor veel problemen, we leven steeds langer en willen actief en zelfstandig blijven. Daarbij zorgt een ongezonde leefstijl voor veel gezondheidsproblemen.
De ontwikkelingen die op ons afkomen dwingen tot keuzes. Deze worden deels op mondiaal en (inter-)nationaal niveau gemaakt. Maar zeker ook op lokaal niveau kunnen onze keuzes het verschil maken. Voor het welzijn van onze inwoners en de toekomstige generaties zijn duurzame keuzes nodig, die we niet langer kunnen uitstellen. Hierbij moeten we verbindingen leggen tussen verschillende maatschappelijke opgaven.

Gezonde groei
Onder aanvoering van een onstuimig groeiend ASML ontwikkelen ook de toeleveranciers en het overige bedrijfsleven zich snel. Deze brede positieve economische impuls heeft direct effect op de behoefte aan woningen, een aantrekkelijk voorzieningenniveau, goede zorg, ontplooiingsmogelijkheden en een prettige leefomgeving. Hierdoor heeft onze regio te maken met een onverwacht grote extra groei.
De opgave voor de overheid spitst zich toe op de effecten van de groei. Voor het maatschappelijk leven, de voorspelde toename van het aantal woningen met 25% in de komende 10 jaar, het verdubbelen van het aantal werknemers van ASML en de effecten op onze zorg en onderwijs. Het vraagt veel veerkracht, innovatie en inzet van onze samenleving.
We moeten een schaalsprong maken, waarbij we nog geen zekerheid hebben over hoe groot die sprong precies zal zijn. En daarbij de balans zoeken met een goede kwaliteit van leven. We krijgen een dubbele kwaliteitsslag voor onze kiezen. Daarom spreken we van gezonde groei.

Toekomstbestendig werken en besturen
Het recente verleden heeft ons duidelijk gemaakt dat ontwikkelingen zich niet laten sturen door de overheid, maar dat de keuzes van de overheid wel verschil kunnen maken in hoe we omgaan met die ontwikkelingen. De snelle en wezenlijke veranderingen in de omgeving dwingen de overheid tot herbezinning op haar eigen rol en werkwijze. Niet meebewegen is geen optie want dan verliest de overheid aan draagvlak in de samenleving en komt haar identiteit en legitimatie ter discussie te staan. De overheid zal op zoek moeten gaan naar nieuwe rollen en werkwijzen, die aansluiting vinden bij de eisen die de moderne samenleving stelt. En de overheid moet daarbij de koers bewaken voor het geheel.
Daarbij hoort ook dat de gemeente verder kijkt dan een enkele bestuursperiode.
Het takenpakket van de gemeente groeit nog steeds, net als de complexiteit van taken. De inkomsten van de gemeente groeien niet evenredig mee, waardoor de uitvoering van taken de afgelopen jaren steeds meer onder druk is komen te staan. Het afgelopen jaar is het inzicht ontstaan dat de gemeentelijk taken en ambities niet meer in balans zijn met de beschikbare middelen en capaciteit. Het weer terug vinden en behouden van deze balans vraagt om lastige keuzes en een andere manier van werken en besturen.

De kadernota is opgesplitst in een tweetal delen:
1.    Op programmaniveau wordt een omschrijving gegeven en worden beleidsmatige kaders in de vorm van doelstellingen geactualiseerd;
2.    De financiële kaders voor de begroting 2023 worden vastgelegd.