Programma 8 l Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

In het Verstedelijkingsakkoord SGE hebben de 9 gemeenten van het Stedelijk Gebied Eindhoven met elkaar, rijk, provincie en waterschappen afgesproken om bij de realisatie van woningbouwplannen zorg te dragen voor de aanleg van ten minste 8m2 groen per woning, om zo de leefbaarheid en klimaatbestendigheid van het stedelijke gebied te borgen. Deze afspraak moet in 2023 geconcretiseerd worden. 

In de samenwerking SGE is afgesproken deze opgave samen te verkennen.  In 2023 heeft daartoe een startoverleg plaatsgevonden. In het SGE jaarprogramma 2024 is vervolgens de concrete afspraak opgenomen om verder te verkennen hoe het (nog in ontwikkeling zijnde) toetsingskader van de gemeente Eindhoven m.b.t. groen en blauw bij ruimtelijke plannen zo pragmatisch mogelijk kan worden overgenomen door de rest van de SGE-gemeenten, met als doel om de Eindhovense aanpak zo snel mogelijk in de andere gemeenten te implementeren.

In de nieuwe woonvisie zal onder meer aandacht worden besteed aan de betaalbaarheid van het nieuwbouwprogramma (o.a. behoefte sociale huur en koop), het realiseren van alternatieve woonvormen en wonen met zorg, transformatie van bestaande woningen of andere panden en  de toepassing van mogelijke instrumenten (zoals startersleningen, zelfbewoningplicht, anti-speculatie instrumentarium, doelgroepenverordening, opkoopbescherming). Een van de doelen hierbij is om de woningen langjarig beschikbaar te houden voor de beoogde doelgroepen (van beleid). Met de nieuwe woonvisie geven we bovendien invulling aan de opgaven uit de nationale bouw- en woonagenda. De woonvisie wordt in het voorjaar van 2023 ter vaststelling aangeboden aan de raad. Als gevolg van de vaststelling van de woonvisie kunnen mogelijk nog nadere indicatoren volgen in de loop van 2023. 

De Woon(zorg)visie is op 18 april 2023 vastgesteld door de gemeenteraad.  Het college heeft bovendien een uitvoeringsprogramma vastgesteld.  Middels 2 amendementen is het benodigde budget voor het uitvoeringsprogramma met de vaststelling van de visie ook per direct structureel beschikbaar gesteld.   Dit is in de tweede burap doorgevoerd. In de begroting 2024 zijn indicatoren toegevoegd, om beter aan te sluiten bij de Woon(zorg)visie.

Er zijn meerjarenafspraken met de corporaties over de periode 2021-2025. Deze worden in principe jaarlijks geactualiseerd en zijn gebaseerd op de gemeentelijke woonvisie. De prestatieafspraken gaan in op thema's als beschikbaarheid, betaalbaarheid, duurzaamheid, leefbaarheid en inclusieve samenleving. Zo wordt ook vastgelegd welke bijdrage de corporaties kunnen geven aan de opgaven vanuit de woonvisie (en gerelateerd beleid, zoals bv. de energietransitie). Naar aanleiding van de nieuwe woonvisie moeten de prestatieafspraken worden geactualiseerd. Als gevolg van de actualisatie kunnen mogelijk nog nadere indicatoren volgen in de loop van 2023. 

In 2023 hebben ambtelijke en bestuurlijke overleggen plaatsgevonden ter voorbereiding op de nieuwe Prestatieafspraken. De nieuwe Woon(zorg)visie vormde hiervoor de basis. Naast de corporaties zijn hierbij ook de huurdersvertegenwoordigers betrokken. Op 14 december 2023 zijn de nieuwe Prestatieafspraken door alle partijen ondertekend. 

Per 1-1-2020 is de Verordening Starterslening gemeente Veldhoven 2020 van kracht. Hiervoor is door de raad €2 miljoen ter beschikking gesteld voor een revolverend fonds (op basis van een schatting in 4 jaarschijven van €500.000). Om de werking van de regeling te duiden, wordt het aantal nieuwe leningen per jaar gemonitord.

In 2023 is de regeling geëvalueerd. 

Per 1-1-2020 is de Verordening Stimuleringslening 'Langer thuis wonen', 'Duurzaam maken' en 'Asbestsanering' gemeente Veldhoven 2020 van kracht. Hiervoor is door de raad €2 miljoen ter beschikking gesteld voor een revolverend fonds (op basis van een schatting in 4 jaarschijven van €500.000). Om de werking van de regeling te duiden, wordt het aantal nieuwe leningen per jaar gemonitord.

In 2023 is de regeling geëvalueerd. Het plafond voor het deel Verduurzaming komt in zicht, daarom wordt bij de evaluatie ook bekeken of het beschikbare budget nog toereikend is. Eind 2023 is, mede in het kader van de Woon(zorg)visie, een communicatieplan opgesteld en in gang gezet.  

Sinds 2016 voeren de gemeenten van het SGE samen met de betrokken corporaties een gezamenlijke urgentieregeling.  Om dit te kunnen uitvoeren moet een (4-jaar geldende) huisvestingsverordening worden vastgesteld. De huidige verordening moet per 1-1-2024 weer worden vernieuwd. Daarom stellen wij eind 2023 een regionaal voorbereide aangepaste verordening vast.

De voorbereiding voor de nieuwe, regionaal afgestemde Huisvestingsverordening heeft vertraging opgelopen. Er zijn nog enkele inhoudelijke discussiepunten die uitgewerkt moeten worden, onder andere het werken met een uniform loket. Omdat de huidige verordening per 1/1/2024 vervalt, volgen twee besluitvormingsstappen.

1. In Q4 2023 is een ongewijzigde Huisvestingsverordening, met looptijd 2024-2027 vastgesteld door de gemeenteraad. Daardoor kan de bestaande werkwijze voorlopig worden voortgezet. De benodigde mandaten hiervoor zijn ook verlengd. 

2. Wanneer de inhoudelijke actualisatie van de Huisvestingsverordening  klaar is, wordt deze ter vaststelling aangeboden aan de raad. Daarin worden tevens eventuele nieuwe relevante wettelijke kaders meegenomen.  Dit is voorzien Q4 2024.

De raad is/wordt hierover via een raadsinformatienota geïnformeerd.

Invulling geven aan de aanpak door sturing en beheersing op tempo en kwaliteit. Met een focus op efficiënte capaciteitsinzet wordt vanuit de aanpak woningbouwversnelling (WBV) de procesvoortgang optimaal geborgd, worden nieuwe projecten aangejaagd en beoogde kwaliteiten bewaakt. 
Door de aanpak WBV I wordt het tempo tot 2020 van 200 opgeleverde woningen per jaar verhoogd naar gemiddeld 400 woningen per jaar. De doorlooptijd van projecten is door de aanpak WBV verkort naar 2,5 tot 3 jaar, waar dat voorheen 6 tot 8 jaar was. Daaruit volgt dat de eerste effecten van de aanpak WBV die is geïmplementeerd in 2020, worden verwacht in 2023.
In de periode 2020 tot en met 2025 worden naar verwachting in totaal ca. 2.200 woningen opgeleverd. Daarmee geven we invulling aan de afspraken van de woondeal 2020-2024. 

De woningbouwversnelling ligt op koers. In de jaren 2020 t/m 2023 zijn ca. 920 woningen opgeleverd. De doorlooptijd van de woningbouwversnelling van 2,5 -3 jaar is voor het eerst in 2023 te merken. Het aantal op te leveren woningen in 2024 stijgt naar ca. 400 woningen.  In 2025 overschrijden we de grens van 2.200 opgeleverde woningen.

 Veldhoven heeft zich in het Afsprakenkader Wonen SGE gecommitteerd aan de realisatie van 5.000 woningen tot 2030. De regionale ontwikkelingen (huishoudensgroei, groei werkgelegenheid) en de nationale bouw- en woonagenda geven aanleiding om nu reeds de ingezette woningbouwversnelling (WBV I) met behoud van tempo te verlengen. Inzet hierbij is voortzetting van het tempo van de WBV tot 2030. Daarbij blijft sturen op aspecten zoals betaalbaarheid, differentiatie en kwaliteit onverminderd van belang. Hiervoor wordt momenteel een voorstel voorbereid waarin wordt onderbouwd of en in hoeverre het in het coalitievoorstel genoemde programma van 5.000 woningen tot en met 2030 realiseerbaar is. Het voorstel wordt in het eerste halfjaar van 2023 ter vaststelling aangeboden aan college en raad.

De voorbereidingen voor de verlenging van de woningbouwversnelling tot en met 2032  (WBV-II)  ligt op schema. In september 2023 is  ter besluitvorming aan het college voorgelegd: de evaluatie WBV-I, de aanpak WBV-II, financiële impact van  WBV-II. 

In september 2023 is tevens de raad hierover geïnformeerd, vooruitlopend op de begrotingsbehandeling in oktober-november 2023. De financiële consequenties  van WBV-II worden structureel in de begroting opgenomen.

In 2019 is een woondeal gesloten tussen SGE, provincie en Rijk. In de nationale bouw- en woonagenda pakt het Rijk nog meer de regie door eerst afspraken te maken met de provincies (planning rijk najaar 2022) en daaropvolgend landelijk dekkende woondeals (eind 2022, begin 2023). Deze woondeal heeft mogelijk invloed op de regionale woningbouwafspraken en het lokale woonbeleid.  

Op 9 maart 2023 is de woondeal Zuidoost-Brabant ondertekend door 21 gemeenten, 13 woningcorporaties, provincie en Rijk. De woondeal bevat een ondergrens voor de woningbouwopgave. De woondeal wordt gemonitord en regelmatig geactualiseerd. 

Bij de start van de Woningbouwversnelling in 2019 is besloten om de principeverzoeken 2 keer per jaar gebundeld te behandelen. De gedachte was dat hiermee efficiënter kon worden gewerkt.  Er wordt in 2023 gekeken hoe dit proces is gelopen. Daarbij zal tevens onderzocht worden of (ruimtelijke) plannen, in het licht van de nieuwe Omgevingswet,  ook middels andere processen behandeld kunnen worden. 

Onderdeel van de aanpak WBV-II tot 2032 is om terug te grijpen op een geclusterde behandeling van principeverzoeken 2x per jaar, zoals dat ook reeds in de aanpak WBV-I tot 2025 was opgenomen, maar waar dat in 2021 om capaciteit-technische redenen was losgelaten. Bij de pilot omgevingsplan Zonderwijk onderzoeken wij de verdere vereenvoudiging waardoor voor minder activiteiten een formele toestemming (oa vergunning) nodig is. 

Het handboek werkprocessen Omgevingswet omvat alle werkprocessen die veranderen door de komst van de Omgevingswet. Samen met verschillende clusters stellen we deze werkprocessen (integraal) op zodat de relevante medewerkers weten hoe ze met de nieuwe Omgevingswet moeten werken. De processen zien erop toe dat de klantreis in de organisatie is geborgd.

Activiteit is afgerond, maar de werkprocessen zullen tijdens het werkproces continu worden geupdate. 

Om meer gehoor te geven aan het belang van de inwoner stellen we een participatiebeleid op waarin we de betrokkenheid van inwoners bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van beleid beschrijven. We zoomen hier in op de toepassing van participatie bij de verschillende instrumenten van de Omgevingswet en verwerken dit in de werkprocessen.

De nota Participatie onder de Omgevingswet is vastgesteld in de raadsvergadering van 18 april 2023.  Bij de processen van ruimtelijke initiatieven werken we volgens het vastgestelde beleid. 

Op het moment dat de Omgevingswet in werking treedt hebben we een tijdelijk omgevingsplan (van rechtswege). Het omgevingsplan is de opvolger van het bestemmingsplan, en één van de kerninstrumenten onder de Omgevingswet. Het tijdelijke omgevingsplan vormen we stapsgewijs om naar een definitief omgevingsplan voor de gehele gemeente. Dit doen we gebiedsgericht. Zo starten we met een omgevingsplan voor de wijk Zonderwijk, de pilot omgevingsplan Zonderwijk. De resultaten, lessen en inzichten van deze pilot benutten we om te komen tot een omgevingsplan voor het gehele grondgebied van Veldhoven. 

De eerste concept-regels voor het Omgevingsplan Zonderwijk zijn gereed. In 2023 is ook een strategische planning vastgesteld waarin een planning is opgenomen om te komen tot één omgevingsplan voor het gehele grondgebied van de gemeente Veldhoven.