Programma 7 l Volksgezondheid en milieu

In de eerste helft van 2023 wordt de nota lokaal gezondheidsbeleid ter vaststelling aangeboden. Aan de hand hiervan zal een uitvoeringsplan met concrete activiteiten worden opgesteld.

Vanuit landelijke ontwikkelingen, het Integraal Zorgakkoord en het Gezond en Actief Leven Akkoord,  moeten gemeenten plannen opstellen.  Het college heeft ingestemd met het lokale Gala-plan. Er bleken  vele raakvlakken tussen dit plan  en het lokaal gezondheidsbeleid. Om die reden wordt dit de kapstok voor het gezondheidsbeleid. De werving voor een projectleider voor het uitvoeringsplan is opgestart. 

In 2021 is het Lokaal Preventieakkoord vastgesteld. Hierin zijn de thema's overgewicht, rookvrije omgeving en eenzaamheid opgenomen. In  2023 wordt de uitvoering hiervan voortgezet door middel van concrete activiteiten. 

Met ingang van 2023 zijn de thema's binnen het Lokaal Preventieakkoord ondergebracht bij het GALA (Gezond en Actief Leven Akkoord).  De thema's uit het Lokaal Preventieakkoord komen (direct of indirect) terug in de verschillende programma's in het GALA.   Eind 2023 heeft het college ingestemd met het plan van aanpak IZA/GALA 

Ook in Veldhoven neemt het aantal mensen met dementie toe de komende jaren.  Het is van belang hierop te anticiperen. We onderzoeken de mogelijkheid voor een breder aanbod en doorontwikkeling van het aanbod voor dementerenden.

De inventarisatie en de  voorlichtingscampagne hebben plaatsgevonden.  Door Alzheimer Nederland is de landelijke dementiescan in Veldhoven uitgevoerd om een beeld te krijgen van voorzieningen en demografie. 

De gemeente heeft met de Wmo en Jeugdwet zorgtaken gekregen die het nodig maken om in de keten samen te werken. Het is van belang om nadrukkelijk te investeren in versterking van deze samenwerking.

Werkgroepen zijn aan de slag met drie thema's. Deze zijn uitgewerkt.  In het najaar is een bijeenkomst georganiseerd waar onder meer deze uitwerkingen gepresenteerd zijn. 

Mensen met een lage opleiding sterven in Nederland gemiddeld zes jaar eerder dan mensen met een hoge opleiding. Om die verschillen te verkleinen  zetten we in op het opzetten, verbeteren en versterken van  een integrale aanpak om  gezondheidsverschillen te verkleinen. 

Dit jaar zijn er twee nieuwe akkoorden vastgesteld. Het Integraal Zorgakkoord en het Gezond en actief leven akkoord. Hierin wordt ingezet op o.a. het terugdringen van gezondheidsachterstanden. Het college heeft het IZA/GALA plan vastgesteld.  De werving van een projectleider voor het uitvoeringsprogramma is gestart.

Het opstellen van een integrale duurzaamheids-visie/agenda is een aanbeveling van de rekenkamercommissie in 2021 aan de gemeenteraad. In het advies gaf de rekenkamer aan dat een duurzaamheidsvisie/agenda zicht geeft op de acties in de verschillende duurzaamheidsthema’s.  De duurzaamheidsagenda en de daarin vastgelegde acties en ambities zullen een structurele verankering krijgen in de begroting.

Aanbesteding heeft plaatsgevonden en partij om de duurzaamheidsvisie op te stellen is uitgekozen. In 2024 zal de duurzaamheidsvisie worden opgeleverd.

In 2023 is het communicatieplan afval gereed en gaat het in uitvoering.

Het communicatieplan besteedt ook aandacht aan de milieustraat. In 2023 wordt besloten of de milieustraat wordt ontwikkeld tot een circulair ambachtscentrum op Habraken. Hiermee vermindert de hoeveelheid restafval en worden afvalstromen beter gescheiden, waarmee dit bijdraagt aan onze duurzaamheidsdoelen (zie ook programma 3, uitgifte bedrijfsfkavels).

Wegens andere prioriteiten en gebrek aan capaciteit is het Afvalcommunicatieplan niet afgerond. In 2024 wordt dit alsnog opgepakt. Eind december 2023 is de afvalcoach gestart.
Op dit moment is het bestemmingsplan ‘Habraken Afronding’ in procedure, zie ook programma 3 uitgifte bedrijfskavels. Voor een eventuele uitbreiding van de milieustraat zijn gronden gereserveerd. Een realisatie van een Circulair Ambachtscentrum wordt in 2024 opnieuw bekeken. 

In 2024 is het wettelijk verplicht in de hele gemeente GFT+E  gescheiden in te zamelen. In de hoogbouw vindt dit momenteel niet plaats, daar moet een plan van aanpak voor opgesteld worden.

Op 20 september is de pilot inzameling GFT+E bij hoogbouw op vier locaties gestart. Een steekproef van het GFT+E-afval is begin januari uitgevoerd op de vier locaties. De bewoners van de proeflocaties ontvingen een vragenlijsten voor de evaluatie. In Q1 wordt alle informatie van de proef verwerkt in een evaluatie. Dit is de basis voor het maken van een plan van aanpak voor een uitrol van GFT+E bij alle hoogbouw in Veldhoven.

De praktijk leert dat het verduurzamen van woningen voor veel woningeigenaren erg complex is en dat de vele barrières woningeigenaren vaak weerhouden van het treffen van maatregelen. Door collectieve inkoop-/ontzorgingstrajecten te organiseren als gemeente of vanuit de regio worden woningeigenaren geholpen bij het verduurzamen van hun woning. In navolging van de collectieve inkoopactie voor zonnepanelen die in 2022 georganiseerd is, zal er in 2023 opnieuw een collectieve inkoopactie georganiseerd worden.

Er is een collectieve inkoopactie zonnepanelen uitgevoerd in 2023.

In 2021 is door VNO-NCW  een verkenning uitgevoerd naar collectieve verduurzamingsmogelijkheden op bedrijventerrein  De Run gestart. In deze verkenning is nauw samengewerkt met het Veldhovens Ondernemers Contact(VOC)  en zijn circa 15 ondernemers en diverse lokale overheden geïnterviewd. Dit heeft een overzicht van inhoudelijke en gebiedsgerichte verduurzamingskansen opgeleverd. In 2022-2023 zal er samen met VNO-NCW en het VOC een traject gestart worden om op basis van  de resultaten van de verkenning  een aantal inhoudelijke en gebiedsgerichte kansen en opgaves samen met ondernemers verder uit te werken.

Op De Run lopen er trajecten met ondernemers, VOC en VNO-NCW-co-creatie over vergroening van De Run 1000 en een slim energiesysteem voor De Run. De plannen van aanpak voor het vervolg zijn in 2023 afgerond. In 2024 volgt de uitvoering hiervan.

De praktijk leert dat het verduurzamen van woningen voor veel woningeigenaren erg complex is en dat de vele barrières woningeigenaren vaak weerhouden van het treffen van maatregelen. Door collectieve inkoop-/ontzorgingstrajecten te organiseren worden woningeigenaren geholpen bij het verduurzamen van hun woning. Dit doen we vanuit de gemeente, of samen met andere gemeenten in de regio.

In november start een gemeentelijke collectieve inkoopactie (natuurvriendelijk) isoleren. Binnen de Metropoolregio Eindhoven is in 2022 een ontzorgingsproject gestart: De Groene Zone Isoleren. Het traject is erop gericht om woningeigenaren op verschillende fronten (financieel, technisch, organisatorisch) te ontzorgen bij het laten isoleren van hun woning. De voorbereidingen worden nu getroffen. De uitvoering staat gepland vanaf eind 2024.

In 2021 heeft de raad de Transitievisie Warmte (TVW) vastgesteld. In de TVW zijn drie focuswijken aangewezen. Voor deze focuswijken zullen de komende jaren wijkuitvoeringsprogramma's uitgewerkt worden om invulling te geven aan de doelstellingen uit de TVW ten aanzien van CO2- en aardgasreductie en aan de wijkgerichte aanpak die in de TVW is benoemd. De uitvoeringsprogramma's zullen in nauw overleg met inwoners van de desbetreffende  wijken opgesteld worden. In 2022-2023 zal een begin gemaakt worden met het wijkuitvoeringsprogramma voor 'T Look. Hierbij wordt aangesloten bij de wijkactiviteiten die in 2022 zijn georganiseerd en het netwerk en inwonersinitiatief dat daarbij is gevormd.

We nemen deel aan het provinciale programma Sociale Innovatie Energiestransitie (SIE). In dit programma werken we samen met andere deelnemende gemeenten en diverse kennispartijen aan het opstellen van een wijkuitvoeringsprogramma. Inventarisatiefase is afgerond. In Q4 2023 zijn de analyses uitgevoerd zodat in 2024 de gesprekken met de stakeholders en omgeving gevoerd kunnen worden.

Afhankelijk van beschikbare capaciteit zullen er in 2023 diverse activiteiten/projecten uitgevoerd worden gericht op het verduurzamen van bedrijven. 

De planning heeft als gevolg van vertrek van personeel en het vervolgens zoeken naar een geschikte vervanger,  vertraging opgelopen. Er heeft een heroverweging plaatsgevonden over welke capaciteit benodigd is.  Concreet betekent dit dat er geen nieuwe (operationele) activiteiten zijn opgestart. Wel zetten we lopende trajecten voort, zoals de VNO-NCW co-creatietrajecten op de Run. En we wisselen kennis uit via de RES coalitie Verduurzaming bedrijventerreinen. Er wordt verder ingezet op het inbedden van duurzaamheid en energie in de verschillende beleidsontwikkelingen, zoals het koersdocument Habraken en gebiedsvisie voor de Run. In 2024 wordt naar verwachting opnieuw naar capaciteit voor het opzetten en uitvoeren van activiteiten en projecten gezocht.

In de aanpak van de verduurzaming van woningen hanteren we twee routes die onderling verbonden zijn. De eerste route is gericht op het helpen en stimuleren van inwoners om alleen of samen met buren en buurtgenoten aan de slag te gaan met het verduurzamen van hun woning, straat en buurt. De activiteiten die verbonden zijn met deze route zijn opgenomen onder doelstelling 7.10. De tweede route is gericht op de woningen. Hierbij richten wij ons in het bijzonder op woningen die veel gebouwd zijn in Veldhoven. Door voor één of meerdere woningen van hetzelfde type een gedegen verduurzamingsplan op te stellen, wordt de basis gelegd voor de verduurzaming van alle woningen van dit type.

In het Look, d'Ekker en Heikant is onderzocht welke woningtypen voorkomen en voor deze woningen zijn de bouwtekeningen verzameld. Deze informatie wordt samen met informatie over verduurzamingsmogelijkheden op een website voor de buurt geplaatst. In 2024 gaan we verder met de overige (seriematig gebouwde) buurten. Buiten dat het voor inwoners nuttige informatie kan zijn, gebruiken we het als input voor wijkuitvoeringsprogramma’s.

Om klimaatbeleid te kunnen sturen richting de klimaatdoelen en effectief uitvoering te geven aan klimaatbeleid, is het essentieel om inzicht te hebben in de huidige staat en recente trends in broeikasgasuitstoot. Daarnaast willen we in beeld krijgen wat de huidige activiteiten bijdragen aan het bereiken van onze doelen en waar de grootste kansen liggen. Hiervoor wordt een monitor ingericht in de vorm van een dashboard. 

De verkenning van de behoefte en de mogelijkheden is afgerond. Het resultaat is intern besproken.  Gezien de omvang van dit project, de (interne) capaciteit  die hiervoor nodig is en ontwikkelingen in de regio rondom monitoring, is besloten de monitor op dit moment niet zelf te ontwikkelen. We bekijken in 2024 hoe we kunnen aansluiten op de monitoring vanuit de regio.

Om voldoende oplaadplekken te hebben moet het aantal oplaadpalen uitbreiden.

De landelijke klimaatmonitor geeft voor Veldhoven voor 2023 een groei aan van 35% of te wel 70 laadpunten ( van 199 laadpunten in december 2022 naar 269 laadpunten in december 2023).  Het gebruik van de oplaadpalen monitoren we en wordt gebruikt voor het reserveren van een tweede parkeervak bij de oplaadpaal.  Eind 2023 waren bij ongeveer 70% van de openbare oplaadpaal  twee parkeerplaatsen gereserveerd.

Op 18 juli stelde het college de vernieuwde laadstrategie vast. Ook besloot  het college mee te doen aan een collectieve aanbesteding voor oplaadpalen in 2024, omdat het huidige contract in juli 2024 afloopt.

Dit zijn onder andere bewustwordingsacties die voortvloeien uit het vast te stellen Uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie.

De bewustwordingsacties met de raad en met participanten hebben plaatsgevonden. Het Uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie is niet vastgesteld omdat dit onderdeel gaat uitmaken van de visie Duurzaamheid. 

Actieve deelname aan het Luchthaven Eindhoven Overleg (LEO) en de onderliggende werkgroepen (waaronder bestuurlijk voorzitterschap van de werkgroep klimaat) om de aanbevelingen van het rapport 'Opnieuw verbonden' van Pieter van Geel gerealiseerd te krijgen. 

Proces nieuw luchthavenbesluit met regels voor vermindering geluidsbelasting loopt door in 2024 met actieve betrokkenheid van het Luchthaven Eindhoven Overleg (LEO).  Tevens zijn we actief betrokken bij de planmer voor het nieuwe rijksprogramma Ruimte voor Defensie.

Opzetten van een uitvoeringsplatform waarbinnen betrokken partijen / uitvoeringspartners van de energietransitie in wisselende gremia samenwerken, afstemmen en afspraken maken over de uitvoering van projecten Energietransitie en toewerken naar gezamenlijke doelen.   Door een goede samenwerking met en tussen onze uitvoeringspartners kunnen we inwoners en ondernemers van Veldhoven zo goed mogelijk helpen met de Energietransitie. Een goed afgestemd uitvoeringsplatform zorgt er bovendien voor dat de plannen die we maken ook daadwerkelijk gerealiseerd kunnen worden. 

In het uitvoeringsplatform werken we samen met de woningbouwcorporaties, Cordaad, Swove en Veldhoven Duurzaam aan verduurzamingsprojecten en activiteiten waar we elkaar kunnen versterken. Het gaat hierbij onder andere over de aanpak van energiearmoede of over wijkverduurzamingsprojecten. Er hebben inmiddels verschillende werksessies plaatsgevonden. Eind 2023 is een beeld gevormd van het samenwerkingsverband (Samen Duurzaam). Vanaf 2024 werken we volgens de afspraken die we in 2023 gemaakt hebben.

In de Transitievisie Warmte (TVW) en het beleidskader hernieuwbare elektriciteit en besparing is bepaald dat er naast gemeentebrede en wijkgerichte projecten en activiteiten ook doelgroepgerichte projecten en activiteiten uitgevoerd worden. Hierbij zijn minima, ouderen, Verenigingen van eigenaren, ondernemers en koplopers als doelgroepen benoemd. In 2022 en 2023 zal een groot deel van onze aanpak gericht zijn op inwoners die met energiearmoede te maken hebben. Dit zijn inwoners die niet of nauwelijks in staat zijn om hun gestegen energierekening te kunnen betalen. Hiervoor hebben we van het Rijk middelen ontvangen die besteed kunnen worden aan adviezen en/of maatregelen gericht op het energiezuiniger maken van woningen en/of bijdrage aan gedrag gericht op het beperken van energieverbruik.

Er zijn voor 13 VvE's, waar energiearmoede speelt, quickscans uitgevoerd.  Daarnaast hebben er gesprekken plaatsgevonden met de woningbouwcorporaties en een VvE beheerder over het vervolg.  Samen met Eindhoven, Best en Geldrop-Mierlo wordt gewerkt aan een gezamenlijke aanpak voor de verduurzaming van de VvE's.

Huishoudens met energiearmoede krijgen hulp van een energiecoach en een energieklusser. Door middel van advies over gedrag en het treffen van kleine energiebesparende maatregelen wordt de energierekening omlaag gebracht. Er wordt gestart met een aanpak om meer structurele woningverbeteringen aan te brengen. De eerste pilot is in Q4 2023 in d'Ekker uitgevoerd. 

In de aanpak van de verduurzaming van woningen hanteren we twee routes die onderling verbonden zijn. Deze activiteit is onderdeel van de eerste route die gericht is op het helpen en stimuleren van inwoners om alleen of samen met buren en buurtgenoten aan de slag te gaan met het verduurzamen van hun woning, straat en buurt.  De tweede route, die onderdeel uitmaakt van doelstelling 7.06, is gericht op de woningen. Hierbij richten wij ons in het bijzonder op woningen die veel gebouwd zijn in Veldhoven. Door voor één of meerdere woningen van hetzelfde type een gedegen verduurzamingsplan op te stellen, wordt de basis gelegd voor de verduurzaming van alle woningen van dit type.

De wijkactiviteiten in het Look en Heikant lopen volgens planning. Er worden geregeld activiteiten georganiseerd, zoals een energiemarkt. Waar mogelijk kijken we of het herhaald of opgeschaald kan worden naar andere delen van Veldhoven. 

In het Actieplan zijn acties opgenomen om te komen tot circulair, klimaat-neutrale en innovatieve inkopen.

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen wordt steeds meer meegenomen met inkooptrajecten. Daarnaast is er een aantal kennissessies georganiseerd om collega's te ondersteunen.

Routekaart opstellen om te komen tot een (bijna) energie-neutrale maatschappelijk vastgoed portefeuille in 2050.

Het college stelde het maatschappelijk vastgoedbeleid op 19 december 2023 vast. Het opstellen van de routekaart verduurzaming maatschappelijk vastgoed is een vervolgstap van dit beleid en wordt in 2024 opgepakt. 

We voeren bewustwordingsacties (voorlichting, communicatie) uit met betrekking tot de rattenoverlast.

 Het KAD (Kennis- en Adviescentrum Dierplagen) heeft een belangrijke rol vervult in voorlichting, advies en onderzoek bij rattenoverlast. Zo heeft het KAD  regelmatig bewoners  advies gegeven om rattenoverlast te voorkomen of te bestrijden. Als gemeente hebben we in het openbaar gebied vangkasten geplaatst, daar waar overlast werd ervaren struiken gesnoeid en gecommuniceerd in het Veldhovens Weekblad. Het aantal meldingen rattenoverlast in 2023 was 166 (in 2022 394 meldingen).